Γεώργιος Πανταζίδης

Κείμενo: Κων. Χρ. Κωστούλα

 

Ο Γεώργιος Πανταζίδης του Πανταζή γεννήθηκε στη Βήσσανη Πωγωνίου Το έτος 1863, όπως προκύπτει από έρευνα που κάναμε στα αρχεία της Κοινότητας Βήσσανης. Συγκεκριμένα εντοπίσαμε το ονοματεπώνυμο Γεώργιος Πανταζής με το οποίο φέρεται εγγεγραμμένος στα μητρώα αρρένων της Κοινότητας. Ασφαλώς πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο με αρχικό δηλαδή όνομα Πανταζής, το οποίο έγινε αργότερα Πανταζίδης. Ίσως γιαυτό ο γιός του Απόστολος διατήρησε ή ξαναπήρε το όνομα Πανταζής. Κατά πληροφορίες Βησσανιωτών, ο Πανταζής άλλαξε το όνομα σε Πανταζίδης όταν πήγε στην Κωνσταντινούπολη, κατά τη συνήθεια της εποχής. Ο Γεώργιος Πανταζίδης μικρός μετανάστευσε με την οικογένειά του στη Θεσσαλονίκη, όπου από ετών ήταν εγκατεστημένος ο πατέρας του ο οποίος είχε αποκτήσει αξιόλογη περιουσία στη Χαλκιδική. Μετά τις γυμνασιακές του σπουδές πήγε στη Κωνσταντινούπολη, όπου γνωρίστηκε με τον σπουδαίο φωτογράφο της εποχής Ανδρειωμένο, από τον οποίο πήρε τα πρώτα μαθήματα, της καινούργιας τότε φωτογραφικής τέχνης. Γύρισε στη Θεσσαλονίκη και εκεί μυήθηκε λεπτομερειακά στα μυστικά της φωτογραφίας από τον σπουδάσαντα την τέχνη στη Βιέννη, φίλο του και διάσημο φωτογράφο Μιχαήλ

Λιούτα.

 

Στην πρακτική εφαρμογή των γνώσεών του, ταξίδεψε σε διάφορα μέρη της Μακεδονίας και του Αγίου Όρους, φωτογράφησε μοναστήρια, μοναχούς, βυζαντινά κειμήλια κ.ά. Στη Φωτοθήκη του Αγίου Όρους δε βρέθηκε κανένα δείγμα αυτής της φωτογράφησης, όπως μας πληροφόρησε ο υπεύθυνος με Τον οποίο επικοινωνήσαμε Το 1895, ώριμος και ονομαστός ήδη φωτογράφος, φιλοδοξώντας να προσφέρει τις γνώσεις του και τα επιτεύγματα της φωτογραφίας στην πατρίδα του, γύρισε στην Ήπειρο, εγκαταστάθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του τη Βήσσανη, και άρχισε την επαγγελματική του πλέον δραστηριότητα αυτή του φωτογράφου. Με ορμητήριο τη Βήσσανη περιόδευε και φωτογραφούσε στα χωριά του Πωγωνίου και πέραν των ορίων αυτού. Από σωζόμενες φωτογραφίες της εποχής αυτής, φαίνεται πως ο Πανταζίδης έφθασε μέχρι τα χωριά της Λιουτζερίας και του Αργυροκάστρου, και νοτιότερα ως τη Ζίτσα και το Ζαγόρι. Με όλα τα σύνεργα του, την πελώρια φωτογραφική μηχανή του εκείνης της εποχής, που χρησιμοποιούσε αρνητικά σε γυαλί διαστάσεων μέχρι και 21Χ28 εκ, οι μετακινήσεις του σε δύσβατα μονοπάτια, ασφαλώς ήταν μία δύσκολη δουλειά και πραγματική δοκιμασία. Η φλόγα του νεοφώτιστου και η γοητεία του πρωτοπόρου, Τον όπλισε με σθένος και αποφασιστικότητα να επιχειρεί αυτές τις επίπονες περιοδείες του. Άλλωστε, η σχεδόν άγνωστη αυτή τέχνη στην περιοχή και η περιέργεια όλων να δουν τον εαυτό τους στο χαρτί, είχε οπωσδήποτε και οικονομικό κίνητρο.

 

Σήμερα, με την απλοποίηση της φωτογραφίας και τα μέσα που υπάρχουν, οποιοσδήποτε ασχολείται με τη φωτογραφία, δεν μπορεί παρά να θαυμάζει τη δουλειά των πρωτοπόρων, όπως του Πανταζίδη. Μετακινήσεις, λήψεις φωτογραφιών, υλικά, εργασία, εκτύπωση, και όλη η επεξεργασία των αρνητικών και αντιτύπων, οι αυτοσχέδιοι σκοτεινοί θάλαμοι, η χρήση του ηλιακού φωτός, η δεξιοτεχνία στην έκθεση λήψης και εμφάνισης, τα χημικά που συνέθετε με τις τυποποιημένες από τον ίδιο αναλογίες, οι θερμοκρασίες στα διάφορα στάδια επεξεργασίας των φωτογραφιών, όλα αυτά αποτελούσαν μία «ταυτότητα» κάθε φωτογράφου και ασφαλώς θεωρούνταν και τα μυστικά της τέχνης. Την εργασία αυτή έκανε με ιδιαίτερη επιμέλεια και φροντίδα και εφάρμοζε σχολαστικά τους κανόνες και τις οδηγίες της τέχνης. Αν μάλιστα σημειώσουμε, ότι οι φωτογραφίες που άφησε ο Πανταζίδης από την εποχή εκείνη, διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση, μετά από 100 και πλέον χρόνια, εκτιμάται τόσο η ποιότητα της εργασίας του όσο και η επαγγελματική του ευσυνειδησία. Από τα στοιχεία που βρέθηκαν, όλα τα υλικά της τότε φωτογραφικής τέχνης ήταν εισαγόμενα από τη Γαλλία. Και μπορούμε να φανταστούμε την εντύπωση που προκαλούσε στο κόσμο, το νέο αυτό είδος του Πολιτισμού, το οποίο έμπαινε στη ζωή των ανθρώπων, κρεμασμένο στα σπίτια και στολίδι των οντάδων, ή αποστελλόμενη στους ταξιδεμένους, μία εικόνα από τα πρόσωπα που τους σκέπτονταν και τους περίμεναν. Με Το αισθητήριο του νέου φωτογράφου, αλλά και με τη διαίσθηση ότι, πάνω στο χαρτί «σταματάει ο χρόνος», ο Πανταζίδης φωτογραφίζει πρόσωπα, πανηγύρια, εκδηλώσεις ζωής, Τοπία, στολές, Χωριά, μνημεία, γεγονότα, και αφήνει ανεπανάληπτα πειστήρια Ιστορίας, Λαογραφίας, Τοπιογραφίας, Κοινωνικής ζωής και κάθε άλλης έρευνας και μελέτης, μεγάλης αξίας. Ακόμη δεν έχει μελετηθεί το έργο που άφησε ο Πανταζίδης, διάσπαρτο, κυρίως στο Πωγώνι, αλλά και πέραν αυτού. Αναφέρεται συχνά το όνομα των πρωτοπόρων φωτογράφων Αδελφών Μανάκια (Γιάννη και Μίλτου) που ήρθαν στα Γιάννενα Το 1897 μέχρι το 1904, οπότε έφυγαν και εγκαταστάθηκαν στο Μοναστήρι. Ο Πανταζίδης ήρθε στη Βήσσανη Το 1895, πριν από τους Μανάκια, φτασμένος φωτογράφος, σπουδαγμένος δίπλα στους αναγνωρισμένους του επαγγέλματος, και μπορεί ασφαλώς να θεωρηθεί ως ένας από τους πρωTOπόρους, αν όχι ο πρωτοπόρος στην Ήπειρο. Ο Λεωνίδας Βασιλειάδης, λόγιος από τη Βοστίνα, σήμερα Πωγωνιανή, στο Ημερολόγιο “ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΣΤΗΡ” του 1904, αναφέρει σε σημείωση: «ΣΗΜ. Αι εικόνες του Ημερολογίου εισίν έργα των φωτογράφων Ι. Δ. Μανάκι εν Ιωαννίνοις, Γ. Πανταζίδου εκ Βησσάνης, Γ. Δημητριάδου εκ Μπάγιας του Ζαγορίου και των ερασιτεχνών κυρίων Δ. Α. Παναγιωτίδου δημαρχιακού ιατρού εν Μαργαριτίω και Θ. Φραγγούλη ελληνοδιδασκάλου εν Σκαμνελίω» Με αυτή τη σημείωση δίνεται σημαντική πληροφορία για τους πρωτοπόρους φωτογράφους της περιοχής των Ιωαννίνων στις αρχές του 20ου αιώνα. Ο Γ. Πανταζίδης είναι ανάμεσά τους με έδρα τη Βήσσανη, αναγνωρισμένος πλέον και καταξιωμένος σαν επαγγελματίας. Ο Γεώργιος Πανταζίδης, συμμετέχει στη ζωή και στην πολιτιστική δράση στη Βήσσανη, τόσο με τη φωτογράφηση τόσων θεμάτων, αλλά και ως Χορηγός για τη δημιουργία της γνωστής Βιβλιοθήκης της Βήσσανης Το 1899, που αποτελεί πολιτισμική παρακαταθήκη του Πωγωνίου. Μετά το 1900 εγκαθίσταται στα Γιάννενα, όπου και αφήνει πολλά δείγματα και πειστήρια, της ζωής, των ανθρώπων και των μνημείων των παλιών Γιαννίνων. Το εργαστήριό του είναι στο σπίτι του, εκεί στη γωνία σήμερα των οδών Χαριλάου Τρικούπη και Οπλαρχηγού Πουτέτση απέναντι από την είσοδο του Επιμελητηρίου Ιωαννίνων. Το 1913 με την απελευθέρωση των Ιωαννίνων ο Αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος και διάδοχος, επιθυμώντας να έχει αναμνήσεις της πόλεως και της περιοχής κάλεσε τον Γεώργιο Πανταζίδη και φωτογραφήθηκε σε πολλές στάσεις, με φόντο τα Γιάννενα, το Μπιζάνι, τον τάφο του Αλή πασά κ. ά.. θεωρώντας Τον ασφαλώς τον καλύτερο. Αργότερα όταν ο Κωνσταντίνος έγινε βασιλιάς απένειμε στον Πανταζίδη Τον τίτλο του «φωτογράφου της Αυλής», αναγνωρίζοντας έτσι την ικανότητα και την αξία του Πανταζίδη ως φωτογράφου, τίτλο που σε όλη την Ελλάδα έφεραν μόνο δυο-τρείς φωτογράφοι. Μέχρι το 1941, που πέθανε, ο Γ. Πανταζίδης δουλεύει, ενώ παράλληλα διδάσκει την τέχνη στον γιο του Αποστόλη ο οποίος ανοίγει το δικό του φωτογραφείο πάνω από το σημερινό ζαχαροπλαστείο “ΔΙΕΘΝΕΣ” στην πλατεία στα Γιάννενα. Στη «Φωνή του Πωγωνίου» του επίσης Βησσανιώτη εκδότη Χριστόφορου Σακελλάριου βρίσκουμε τη σχετική είδηση στο φύλλο 97 της 10ης Σεπτεμβρίου 1933: «Νέο φωτογραφείο εν Ιωαννίνοις. Ήρξατο λειτουργούν εν Ιωαννίνοις το καλλιτεχνικόν Φωτογραφείον του καλού μας φίλου κ. Αποστόλου Πανταζίδου εξασκηθέντος επί μακρόν εις την Σχολήν των Παρισίων, επί της οδού Γεωργίου Α ́ άνωθεν του Ξενοδοχείου Ίλιον Πάλλας. εργασία επιμελημένη και εγγυημένη, μεγεθύνσεις με επιτυχίαν. Οι Πωγωνήσιοι έχουν υποχρέωσιν να ενισχύσουν την ευγενή προσπάθειας του συμπατριώτου μας κ. Πανταζίδου». Πληροφορούμεθα λοιπόν από αυτήν την προβολή, ότι ο Απόστολος υιός του Γεωργίου Πανταζίδη έμαθε τη φωτογραφική τέχνη σε Σχολή της Γαλλίας και φθάνει και αυτός στην πατρίδα του τα Γιάννενα να ασκήσει και να συνεχίσει το επάγγελμα του πατέρα του. Αργότερα το 1952-53 ο Απόστολος φεύγει πάλι για το Παρίσι, σπουδάζει στη Σχολή Καλών Τεχνών και αφοσιώνεται πλέον στη ζωγραφική, παρουσιάζει τα έργα του σε εκθέσεις ομαδικές και ατομικές και κάνει έντονη την παρουσία στον καλλιτεχνικό χώρο του Παρισιού, ως Πανταζής πλέον. Ο Απόστολος Πανταζής γιός του Γεωργίου Πανταζίδη, απεβίωσε Το 1995 σε ηλικία 85 ετών.

Ο Γεώργιος Πανταζίδης άφησε ένα πλήθος φωτογραφιών, απόδειξη της αξιόλογης δουλειάς του και Τεχνικής τελειότητας. Σε πολλά σπίτια βρίσκει κανείς και σήμερα παλιές οικογενειακές φωτογραφίες, καθώς και σε έντυπα όπου δημοσιεύθηκαν τότε και μεταγενέστερα. Ένας μεγάλος αριθμός από κάρτποστάλ του Πανταζίδη κυκλοφορούσε επί πολλά χρόνια και ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο στέλνοντας προσωπικά μηνύματα και διαφημίζοντας τα Γιάννενα.

Ένα μέρος από το αρχείο του Πανταζίδη περισυνέλεξε και διέσωσε ο αείμνηστος Κ. Φρόντζος πρόεδρος της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών λίγο πριν κατεδαφιστεί το σπίτι του για να γίνει πολυκατοικία. Νωρίτερα κάποιοι άλλοι πρόλαβαν και πήραν ένα άλλο τμήμα του αρχείου. Είχα την τύχη να μου αναθέσει ο αείμνηστος Κώστας Φρόντζος, την φροντίδα καθαρισμού, ταξινόμησης κατά ενότητες, εκτύπωσης σε ειδικό θάλαμο που δημιουργήσαμε στο υπόγειο του μεγάρου της ΕΗΜ και την αρχειοθέτηση των φωτογραφιών σε φακέλους με τη συνεργασία της αείμνηστης μετέπειτα προέδρου της ΕΗΜ καθηγήτριας της ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ελευθερίας Νικολαΐδου. Το τμήμα που βρίσκεται στην Ε.Η.Μ., περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό αρνητικών, κυρίως σε γυαλί, διαφόρων διαστάσεων και μερικά από τα σύνεργα του εργαστηρίου του. Ανάμεσα στα αρνητικά είναι και μερικά σε γυαλί διαστάσεων 18X24 και ένα 21Χ28, σπάνιο είδος και σημαντικό, που πρέπει να είναι από τις αρχές του 20ου αιώνα και ίσως λίγο νωρίτερα από το τέλος του 19ου αιώνα. Είναι μεγάλη η ποικιλία των θεμάτων και πλούσιο Το υλικό μίας πενηντάχρονης περιόδου, για τη ζωή και την ιστορία των Ιωαννίνων. Ένας σημαντικός αριθμός είναι θέματα από το Πωγώνι, από την περίοδο που είχε το εργαστήριο στη Βήσσανη, αλλά και μεταγενέστερα. Το υλικό αυτό για το Πωγώνι αποτελεί μία πηγή καταγραφής εικόνας και ιστορίας που ακόμη δεν μελετήθηκε. Το ίδιο επισημαίνεται και για όλο Το έργο του Γ. Πανταζίδη, Το οποίο μένει ακόμη αναξιοποίητο. Σε φωτογραφικό λεύκωμα του Γ. Πανταζίδη που βρίσκεται στην Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών υπάρχουν φωτογραφίες με ενδιαφέρουσες ενδυμασίες Πωγωνίου, Κουρέντων, Δρυϊνουπόλεως, Αργυροκάστρου, Μετσόβου, Μετζιτιέ (Κεφαλοβρύσου), Λιούντζης και ανδρικές και ποιμενικές. Επίσης τοπία και μνημεία από Ιωάννινα, Νησί, Ντραμπάτοβα, Μελέτ Μπαχτσέ, Φραγκάδες, Κάτω Ραβένια, Λίμνη, Κάστρο, Ζίτσα, Βίκος, Ρολόϊ Ιωαννίνων, Ζωσιμαία Σχολή, Μέμαλις, Μετζητιέ, Εορτή Ζίτσα, Σύνταγμα(τελετή), πανοραμική φωτογραφία Βήσσανης, Τσαραπλανά (Βασιλικό), Δωδώνη θέατρο, Χατζηκώστα, το μοναστήρι στους Αγιούς, Μοναστήρι στο Κεστοράτι, Εκκλησία του Σταυρού Λάμποβο, Άγιο Ιωάννη Βομπλού, Δρυμάδες, Δολό κλπ.Επίσης μιά φωτογραφία «Μυστική ορκωμοσία του Οθωμ. Συντάγματος». Ένα άλλο τμήμα του αρχείου Γ. Πανταζίδη βρισκόταν στα χέρια του παλαιού Γιαννιώτη φωτογράφου Χρ. Σουμαλεύρη στο οποίο περιλαμβάνονταν επίσης ένας αριθμός αρνητικών σε γυαλί, φωτογραφίες και φωτογραφικός εξοπλισμός μεταξύ των οποίων και μία φωτογραφική μηχανή με τρίποδα κατασκευής 1906 προελεύσεως Γαλλίας η οποία δέχονταν για εκτύπωση αρνητικά διαστάσεων 18X24. Επίσης μία φωτογραφική μηχανή KODAK (1910-1915), 6Χ9. Ένα σπάνιο υλικό, με αρνητικά σε γυαλί 13X18 σφραγισμένο ακόμη, προελεύσεως Γαλλίας της Εταιρίας LUMIERE. Η συλλογή του Σουμαλεύρη την οποία είχα την ευκαιρία να δώ και να μελετήσω με πρόσκληση του Χρήστου Σουμαλεύρη, από τον οποίο και ενημερώθηκα για το υλικό αυτό, περιλάμβανε περίπου 30 αρνητικά σε γυαλί 18X24 και 700 αρνητικά σε γυαλί 13X18 και μικρότερων διαστάσεων, με ποικίλα θέματα της ζωής των Ιωαννίνων, οικογενειακά, τοπία και κτίρια. Έχει σε σπάνια αρνητικά το παλιό Διοικητήριο προ της καταστροφής αλλά και φλεγόμενο. Τα δύο αυτά τμήματα του αρχείου Γ. Πανταζίδη, της ΕΗΜ και του Σουμαλεύρη, καλύπτουν σε θέματα μία περίοδο πενήντα χρόνων και είναι σημαντικά για τη ζωή και την ιστορία της πόλης των Ιωαννίνων και άλλων περιοχών. Πολλές φωτογραφίες, έργα του Γεωργίου Πανταζίδη βρίσκονται σε ιδιώτες, σαν οικογενειακές φωτογραφίες ή Τοπία και γεγονότα, μερικά από τα οποία περιλαμβάνονται σε αυτήν την έκδοση. Σχετικά με το έργο του Γ. Πανταζίδη, και τη συγκέντρωση φωτογραφιών που βρίσκονται διάσπαρτες σε ιδιώτες ως οικογενειακά κειμήλια, πρέπει να σημειωθεί ότι μία τέτοια συλλογή έχει γίνει από τον Βησσανιώτη Θ. Δάλμα, και οι οποίες δημοσιεύονται συχνά στην έκδοση «ΒΗΣΣΑΝΗ» της Αδελφότητας Βησσανιωτών.

Ο Γεώργιος Πανταζίδης, κατά την Τουρκοκρατία, πρόσφερε και εθνικές υπηρεσίες. Φωτογράφησε απόρρητα έγγραφα τα οποία υποκλέπτονταν από το Ηπειρωτικό Κομιτάτο, τα οποία διοχετεύονταν στην συνέχεια στην Αθήνα. Στον αυτονομιστικό αγώνα της Βορείου Ηπείρου, βρέθηκε εκεί και φωτογράφησε αρκετά θέματα, και πιθανολογείται ότι η γνωστή φωτογραφία στην Κολορτζή της ανακήρυξης της Αυτονομίας, με τη σημαία του αγώνα και τους δεσποτάδες, πρέπει να είναι δική του. Ο Γεώργιος Πανταζίδης δεν είναι μόνο ένας πρωτοπόρος φωτογράφος της Ηπείρου. Μέσα από τις φωτογραφίες, με τα τόσα θέματα, αναδεικνύεται σε έναν ιστορικό καταγραφέα. Για το Πωγώνι ιδιαίτερα, έχει καταγράψει και έχει αφήσει πολλά φωτογραφικά ντοκουμέντα των οποίων η μελέτη πλουτίζει πολλούς τομείς της ιστορικής και κοινωνικής έρευνας. Πολλά στοιχεία μπορούν να αντληθούν από τις φωτογραφίες του Γ. Πανταζίδη. Οι φωτογραφίες του Γ. Πανταζίδη αποτελούν μία πηγή «σημειώσεων» με στοιχεία ιστορίας και ζωής της εποχής που αποτύπωσε. Προσφέρει μαρτυρίες μεγάλης αξίας και παρέχει τεράστιες υπηρεσίες στους ιστορικούς και ερευνητές Πολλών κλάδων με ό,τι διατηρεί και θέτει στη διάθεσή τους. Για όσους θέλουν να «ταξιδεύσουν» στην εποχή του, τους δίνει μία ευκαιρία αναδρομής και επιστροφής, στο χρόνο που σταμάτησε στιγμιαία, και τον «κράτησε» με τη μηχανή του ανοικτό μέχρι σήμερα, αδιάψευστο πειστήριο και μία έγκυρη πηγή πληροφοριών. Για παράδειγμα, ο Γ. Πανταζίδης άφησε φωτογραφίες με θεατρικό θίασο στη Βήσσανη του 1904, ένα καρναβάλι στην τουρκοκρατούμενη Βήσσανη με τα φεσoφoρεμένα παιδιά, αλλά με τον εθνικό συμβολισμό στο άρμα με τους ναυτόπαιδες, ζιαφέτι στην Πωγωνιανή, ΤΟ Χωριό Μετζιτιές (Κεφαλόβρυσο) με καλύβες, πατριαρχικές οικογένειες, ενδυματολογικά στοιχεία μίας εποχής όπου φαίνονται η εισαγόμενη μόδα από τα μεγάλα κέντρα, αρχιτεκτονικές όψεις οι οποίες χάθηκαν, πανηγύρια, απόψεις Χωριών και άλλα. Ο Γεώργιος Πανταζίδης συμπληρώνει τις γραπτές και προφορικές μαρτυρίες και τις επιβεβαιώνει με την αδιάψευστη φωτογραφική αποτύπωση και απεικόνιση. Σε αυτό το πόνημα, που αποτελεί το πρώτο μέρος της προσπάθειας να παρουσιαστεί το έργο και η προσφορά του Γ. Πανταζίδη, καταχωρείται ένας αριθμός από Πωγωνήσια θέματα, αλλά και άλλα, πριν και μετά την απελευθέρωση, από τα Γιάννινα του μεσοπολέμου, με όσες πληροφορίες είναι γνωστές ή όσες πηγάζουν αυτονόητα από τα θέματα. Πολλές χρειάζονται μελέτη και αναγνώριση τόπων και προσώπων. Πρέπει να σημειωθεί ότι αρκετές ανήκουν στην περίοδο που ο Γεώργιος Πανταζίδης είχε το εργαστήριό του στη Βήσσανη, δηλαδή είναι από τις παλαιότερες φωτογραφίες, αν όχι οι μοναδικές, από Το τέλος του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα. Αλλά και μεταγενέστερες φωτογραφίες συμπληρώνουν εκείνη την εποχή. Φιλοδοξία μας είναι να ακολουθήσει και άλλη έκδοση με άλλο υλικό από το έργο του Γεώργιου Πανταζίδη, αλλά και άλλων Πωγωνήσιων φωτογράφων. Σε αρκετές φωτογραφίες τα εικονιζόμενα πρόσωπα και οι τόποι δεν είναι γνωστά. Σε μία έκθεση φωτογραφιών του Πανταζίδη που πραγματοποίησα στη Βήσσανη το 2003, με την ευκαιρία του Παγκόσμιου Παμπωγωνησιακού Συνεδρίου, παρά τις προσπάθειες δεν αναγνωρίστηκαν από τους επισκέπτες εικονιζόμενα πρόσωπα. Με την παρούσα έκδοση επαναφέρουμε την παράκληση για αναγνώριση προσώπων στις δημοσιευόμενες φωτογραφίες. Παραδίδοντας αυτό το πόνημα σε κυκλοφορία, στη σειρά της “Πωγωνήσιας Βιβλιοθήκης” προσθέτουμε ένα ακόμη υλικό καταγραφής της ιστορίας του τόπου, χρήσιμο για όσους θέλουν να γνωρίσουν μία άλλη εποχή του, αλλά και σε εκείνους οι οποίοι μελετούν και ερευνούν μία εποχή που έφυγε. Πριν κλείσω αυτό το εισαγωγικό σημείωμα, αισθάνομαι την υποχρέωση να ευχαριστήσω θερμά τον φίλο εκδότη και επιχειρηματία, συμπατριώτη από το Βασιλικό, κ. Κώστα Γκούμα για τη συμβολή και βοήθεια στην έκδοση αυτού του βιβλίου. Χωρίς την ουσιαστική συμπαράστασή του το ανά χείρας έντυπο δεν θα έβλεπε το φως της δημοσιότητας. Οφείλω επίσης να ευχαριστήσω τον φωτογράφο Μιχάλη Αναγνωστόπουλο για την πρώτη επεξεργασία του φωτογραφικού υλικού στα εργαστήριά του και τον γραφίστα Παντελή Γρ. Κωστούλα για την ηλεκτρονική επεξεργασία του βιβλίου. Τέλος, θερμές ευχαριστίες οφείλω στον συμπατριώτη καθηγητή της ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Απόστολο Γ. Παπαϊωάννου για τις εύστοχες υποδείξεις και για την καλοσύνη που είχε να προλογίσει την έκδοση.

Κων. Χρ. Κωστούλας

Ιωάννινα

 

The Stun Gun Photo Shoot Behind the Scenes

Taser Impacts on Bare Skin at 28,000fps - The Slow Mo Guys

Μάνος Κιτσώνας: Το νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου συνεισφορά στην εκπαίδευση των νέων στην Ελλάδα

Μηνάς Τσαμόπουλος
18/11/2020, 12:53

Ο διευθυντής του Πλανηταρίου μιλά στο protothema.gr

Εδώ και 17 χρόνια το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο αποτελεί ένα φάρο πολιτισμού με έμφαση στην εκπαίδευση μέσω των τεχνολογικών εξελίξεων. Πρόκειται ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα ψηφιακά Πλανητάρια στον κόσμο.

Αποτελεί μέσω υλοποίησης του βασικού σκοπού του Ιδρύματος Ευγενίδου που είναι η συνεισφορά στην εκπαίδευση των νέων στην Ελλάδα στο τεχνικό και επιστημονικό πεδίο.

Στον μαγικό αυτόν κόσμο της τεχνολογίας της επιστήμης και του Διαστήματος μας ξενάγησε μέσω του www.protothema.gr ο διευθυντής του Πλανηταρίου στο Ίδρυμα Ευγενίδου, Μάνος Κιτσώνας

Ο διευθυντής του Πλανηταρίου στο Ίδρυμα Ευγενίδου, Μάνος Κιτσώνας

- Πώς γεννήθηκε η ιδέα για το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο;
Η ιδέα για το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο γεννήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’80 μέσα από συζητήσεις του αείμνηστου Προέδρου του Ιδρύματος Ευγενίδου, Νικόλαου Βερνίκου-Ευγενίδη, με τον τότε Διευθυντή του Ευγενίδειου Πλανηταρίου Διονύση Σιμόπουλο. Οι τελικές μελέτες άρχισαν να διαμορφώνονται το 1997 με βάση το όραμα και τη γενναιοδωρία του Νικόλαου Βερνίκου-Ευγενίδη, ο οποίος συμμετείχε αποφασιστικά στη διαμόρφωση των σχεδίων για την επέκταση των εγκαταστάσεων και τη διεύρυνση των δραστηριοτήτων του Ιδρύματος μέχρι τον αδόκητο θάνατό του τον Νοέμβριο του 2000, δυστυχώς πριν προλάβει να δει το έργο να υλοποιείται. Το όραμα αυτό ολοκλήρωσε και συνεχίζει έκτοτε επάξια ο διάδοχός του και νέος Πρόεδρος του Ιδρύματος Ευγενίδου κ. Λεωνίδας Δημητριάδης-Ευγενίδης.
- Και ποιος ήταν ο σκοπός της επέκτασης και ανακαίνισης του χώρου;

Στόχος του έργου ήταν να δώσει στο Ίδρυμα την δυνατότητα να εξυπηρετήσει καλύτερα τον σκοπό του, προσαρμοζόμενο στην σύγχρονη τεχνολογική πραγματικότητα, και να αξιοποιήσει τις εκπαιδευτικές δυνατότητες που προσφέρει. Αν το παλαιό Πλανητάριο ήταν μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα και ένα από τα πλέον σύγχρονα πλανητάρια της εποχής του, το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο είναι ένα από τα μεγαλύτερα και καλύτερα ψηφιακά Πλανητάρια στον κόσμο.

- To 2020 το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο γιορτάζει 17 χρόνια λειτουργίας, μέσα σε δύσκολες καταστάσεις και πολλά περιοριστικά μέτρα. Δώστε μας μία “εικόνα” για τη λειτουργία του όλα αυτά τα χρόνια.
Η λειτουργία του Πλανηταρίου, σε κανονικές συνθήκες, είναι καθημερινή, επτά ημέρες την εβδομάδα. Τις καθημερινές τα πρωινά δέχεται επισκέψεις ομάδων, οι περισσότερες από τις οποίες προέρχονται από σχολεία. Τα απογεύματα της Τετάρτης, της Πέμπτης, της Παρασκευής και τα Σαββατοκύριακα από το πρωί μέχρι το βράδυ δέχεται γενικό κοινό όλων των ηλικιών. Από την πρώτη μέρα που ξεκίνησε τις παραστάσεις του τον Νοέμβριο του 2003, η ανταπόκριση τόσο του μαθητικού όσο και του γενικού κοινού ήταν εντυπωσιακή.
Στα 17 χρόνια λειτουργίας του κατάφερε να αποτελέσει το πιο πολυσύχναστο αξιοθέατο της Αθήνας μετά την Ακρόπολη, με βάση τον ετήσιο μέσο όρο επισκέψεων. Φιλοξένησε περισσότερους από 4.000.000 θεατές (μαθητές και ευρύ κοινό) σε 40.000 παραστάσεις. Τις παραστάσεις του Πλανηταρίου παρακολούθησαν σε επισκέψεις τους πάνω από 100.000 σχολικές τάξεις. Δημιουργήθηκαν και παρουσιάστηκαν 33 κύριες 40λεπτες ψηφιακές παραστάσεις και 22 ειδικές ψηφιακές παραστάσεις, ενώ παρουσιάστηκαν επίσης 15 παιδικές παραστάσεις και 20 ταινίες μεγάλης επιφάνειας γνωστές ως ΙΜΑΧ. Επιπλέον, μέσα στα 17 χρόνια έγιναν πολλές και σημαντικές τεχνικές αναβαθμίσεις. Οι προβολείς και οι υπολογιστές που λειτουργούν σήμερα είναι η τέταρτη γενιά αναβάθμισης από το 2003, ενώ έχουν αντικατασταθεί πολλά από τα υπόλοιπα επιμέρους συστήματα ήχου, αυτοματισμού και ελέγχου.

- Οι πλανηταριακές παραγωγές του Ιδρύματος Ευγενίδου σε ποια θεματολογία κινούνται κυρίως και πόσο εύκολα πραγματοποιούνται;
Οι παραγωγές του Πλανηταρίου κινούνται στους βασικούς άξονες της Αστρονομίας και της Αστροφυσικής, αλλά και παράλληλα σε συγγενικές επιστήμες, όπως η Γενική Φυσική, η Βιολογία, η Γεωλογία, η Μετεωρολογία και άλλες.

-Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η παραγωγή μίας ψηφιακής παράστασης;
Η παραγωγή μιας εκπαιδευτικής ψηφιακής παράστασης είναι μια σύνθετη διαδικασία που απαιτεί την συνεργασία αρκετών ανθρώπων και διαρκεί περίπου δύο χρόνια συνολικά. Ξεκινώντας από μια αρχική ιδέα/θέμα πάνω στα κεφάλαια/έννοιες της βασικής Κοσμογραφίας σχεδιάζεται ένα σενάριο, το οποίο θα «ντυθεί» με τα κατάλληλα γραφικά (τα οποία συνήθως αγοράζονται από το εξωτερικό αν και έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες και με Έλληνες animators), πρωτότυπη μουσική και αφήγηση. Τα τελευταία χρόνια έχουμε εισαγάγει αρκετές καινοτόμες τεχνικές ζωντανών γυρισμάτων για θόλο, φιλοξενώντας είτε επιστήμονες που σχετίζονται με το θέμα είτε έναν παρουσιαστή που δίνει μια μεγαλύτερη αμεσότητα στην παράσταση. Οι τεχνικές αυτές προσδίδουν μια ακόμα μεγαλύτερη δυσκολία στην παραγωγή, αλλά πιστεύουμε ότι βελτιώνουν το τελικό αποτέλεσμα. Από την αρχή της λειτουργίας του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου δημιουργούνται δύο νέες 40λεπτες ψηφιακές παραγωγές κάθε χρόνο και επιπλέον κάποιες ειδικές παραστάσεις μικρότερης διάρκειας με την αφορμή κάποιου γεγονότος, όπως για παράδειγμα για τα γενέθλια του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble.

- Ας περάσουμε από το μερικό στο όλο. Ποιος είναι ο σκοπός του Ιδρύματος Ευγενίδου και πώς επιτυγχάνεται μέσα από τις δράσεις και τα προγράμματα του Πλανηταρίου;
Σκοπός του Ιδρύματος Ευγενίδου είναι η συνεισφορά στην εκπαίδευση των νέων στην Ελλάδα στο τεχνικό και επιστημονικό πεδίο. Ειδικότερα το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο εστιάζει με τις παραγωγές του σε θέματα που αφορούν στο Διάστημα, την εξερεύνησή του και την τεχνολογία που σχετίζεται με αυτήν. Οι παραστάσεις του προσπαθούν να εξηγήσουν στο κοινό με απλό και όσο γίνεται πιο κατανοητό τρόπο τα μυστήρια του Σύμπαντος που μας περιβάλλει αλλά και να αφηγηθούν την ιστορία της εξερεύνησής του.

Η συνεισφορά αυτή γίνεται στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο ποιότητας, τόσο του περιεχομένου όσο και της τεχνολογίας που χρησιμοποιείται, σε έναν πρότυπο χώρο που συνδυάζει την γνώση με την ψυχαγωγία. Η εμπειρία που έχει ο θεατής παρακολουθώντας μία παράσταση μέσα στον τεράστιο θόλο του Πλανηταρίου είναι μοναδική και ικανή να αποτυπώσει δύσκολες έννοιες που δεν μπορούν να μεταφερθούν εύκολα μόνο με την ανάγνωση ενός βιβλίου. Tις ψηφιακές παραγωγές του Πλανηταρίου συνοδεύουν πάντα πρωτότυπα εκπαιδευτικά βιβλία, που περιέχουν περισσότερες πληροφορίες σχετικές με το θέμα κάθε παράστασης και τα οποία αποτελούν σημαντικό βοήθημα για τους εκπαιδευτικούς, ώστε να αξιοποιήσουν καλύτερα την επίσκεψή τους. Τα βιβλία αυτά είναι διαθέσιμα ελεύθερα στην ιστοσελίδα του Ιδρύματος.

-Εκτός από τις δικές του παραγωγές, το Πλανητάριο προβάλλει και εξωτερικές παραγωγές:
Ναι. Το Πλανητάριο προβάλει ξένες παραγωγές αξιόλογες ξένες εκπαιδευτικές παραγωγές, καθώς και αρκετές παιδικές παραστάσεις. Επιπρόσθετα, με το σύστημα ταινιών μεγάλης επιφάνειας 15/70 (γνωστότερο από την εταιρεία ΙΜΑΧ που πρώτη το παρουσίασε) εμπλουτίζει ακόμα περισσότερο την θεματολογία του με εντυπωσιακές παραγωγές από όλο τον κόσμο. Πέρα από τις προβολές στον θόλο και τα εκπαιδευτικά βιβλία, το Πλανητάριο δραστηριοποιείται και στον χώρο του Διαδικτύου με συχνές αναρτήσεις πρωτότυπων εκλαϊκευμένων επιστημονικών άρθρων, δημοσιεύσεις σχολιασμένων φωτογραφιών, επιστημονικών ειδήσεων και κουίζ, ενώ οργανώνει ενδιαφέροντα webcasts, πάντα στο πλαίσιο της θεματολογίας του. Τέλος, στο Πλανητάριο δίνουν συχνά διαλέξεις κορυφαίοι βραβευμένοι επιστήμονες, αστροναύτες της ΝΑSΑ, της ESA, και κοσμοναύτες Ρωσικών διαστημικών αποστολών, που συγκεντρώνουν μεγάλο κοινό.

- Με ποιο τρόπο τα προγράμματα και οι παραστάσεις του Πλανηταρίου ενισχύουν την εκπαίδευση των νέων;
Το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο προσπαθεί να συμβάλλει στην κάλυψη κυρίως του ελλείμματος που υπάρχει στην εκπαίδευση στον τομέα της Αστρονομίας, της Αστροφυσικής και της Διαστημικής. Με την κατάργηση από το σχολικό πρόγραμμα του μαθήματος της Κοσμογραφίας, αρχικά από τα υποχρεωτικά και στην συνέχεια και από τα επιλογής μαθήματα, παρατηρείται ένα μεγάλο έλλειμμα γνώσης πάνω σε αυτούς τους τομείς. Οι παραστάσεις του Πλανηταρίου καλύπτουν κεφάλαια των βασικών γνώσεων της Κοσμογραφίας και χρησιμοποιώντας την εξελιγμένη τεχνολογία του προσπαθούν να εμπνεύσουν τους μαθητές (αλλά και το γενικό κοινό) να ασχοληθεί και να μάθει περισσότερα για αυτά τα θέματα. Δεν μπορεί, βέβαια, να διδάξει ένα θέμα μέσα σε 40 λεπτά, αλλά στόχος του είναι να προκαλέσει το ενδιαφέρον και να δώσει το κίνητρο στον θεατή να αναζητήσει περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτό. Εξάλλου με την έναρξη λειτουργίας του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου, κάθε νέα ψηφιακή παράσταση συνοδεύεται και από ένα βιβλίο Παράστασης, το οποίο εμπεριέχει περισσότερες πληροφορίες απ’ όσες είναι δυνατό να ενσωματωθούν σ’ αυτήν, ενώ η σχετική Βιβλιογραφία δίνει την ευκαιρία στον καθένα να διερευνήσει περαιτέρω τα επιμέρους θέματα που περιλαμβάνει.

Τα βιβλία αυτά απευθύνονται στους συνοδούς-εκπαιδευτικούς, καθώς και στο ευρύτερο κοινό που έχει το ενδιαφέρον, αλλά όχι και τις εξειδικευμένες γνώσεις που απαιτούνται για την κατανόηση των θεμάτων αυτών. Επιπλέον, από το 2018, κάθε παράσταση συνοδεύεται και από ένα συνοπτικό βιβλίο, το οποίο απευθύνεται σε μαθητές Γυμνασίου-Λυκείου και το οποίο αποτελεί μία αρκετά πιο σύντομη και εύληπτη παρουσίαση των θεμάτων που περιλαμβάνονται στα βιβλία της κάθε παράστασης.

Θεωρούμε ότι τα βιβλία αυτά, καθώς και η σχετική βιβλιογραφία, συμπληρώνουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ψηφιακές παραστάσεις του Νέου Ψηφιακού Πλανηταρίου και ευελπιστούμε ότι θα αποτελέσουν χρήσιμο βοήθημα για κάθε ενδιαφερόμενο. Για τον σκοπό αυτό είναι όλα αναρτημένα στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Πλανηταρίου, ελεύθερα διαθέσιμα για τους μαθητές, το κοινό και τους εκπαιδευτικούς. Μαζί με όλο το υλικό του Πλανηταρίου στο Διαδίκτυο (άρθρα, νέα, φωτογραφίες, κουίζ, webcasts, διαλέξεις) αποτελούν μία πολύ πλούσια πηγή γνώσης και ενημέρωσης για τους νέους της χώρας μας.

ΠΗΓΗ

Πώς ήταν η Αρχαία Αθήνα, Ένα εντυπωσιακό video 3D

Κιβωτός του Κόσμου, Πωγωνιανή | Αποστολή ΕΚΕ

https://www.facebook.com/CSIInsitute/videos/857318338370916/?v=857318338370916

---

CSI Institute

Χθες στις 10:00 π.μ.  ·

B R E A K I N G - N E W S

Προσοχή! Δεκάδες επιθέσεις και απόπειρες ηλεκτρονικού ψαρέματος λαμβάνουν χώρα αυτή τη στιγμή σε Έλληνες οι οποίοι κατέχουν ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ τραπεζικό λογαριασμό e Banking, σύμφωνα πάντα με αναφορές που γίνονται στο Ινστιτούτο μας από συμπολίτες μας.

Αν λάβετε παρόμοια παραπλανητικά μηνύματα τα οποία περιέχουν ως αιτιολογία την αλλαγή των τραπεζικών κωδικών σας στο email σας, η στο κινητό σας τα οποία δήθεν προέρχονται από τη Τραπεζα σας παρακαλείσθε:

Nα μην κάνετε κλικ σε σύνδεσμο που περιέχουν για να βάλετε τα στοιχεία εισόδου τραπεζικού λογαριασμού σας τα οποία στην συνέχεια σύμφωνα με το μήνυμα για λόγους ασφαλειας θα τροποποιήσετε

Να μην μοιράζεστε ποτέ προσωπικά στοιχεία (ταυτότητα, διαβατήριο, αριθμό φορολογικού μητρώου κ.λπ) ή προσωπικά οικονοµικά δεδοµένα (αριθµούς τραπεζικών λογαριασµών, προσωπικούς κωδικούς, αριθµούς πιστωτικών καρτών, πληροφορίες καρτών ΑΤΜ, κωδικούς επαλήθευσης πιστωτικών καρτών κ.λπ.)

Αν κάνετε κλικ και μεταβείτε σε κάποια σελίδα, ποτέ μην πληκτρολογήσετε κωδικούς πρόσβασης όσο αληθινή και αν μοιάζει.

Αν έχετε αμφιβολία για την αυθεντικότητα ενός μηνύματος επικοινωνήστε με την Τραπεζα σας σε κάποιο τηλέφωνο ή σε email που θα βρείτε με δική σας αναζήτηση σε επίσημη ιστοσελίδα τους και όχι μέσα από το ίδιο το ύποπτο μήνυμα.

Οι δύο επόμενοι μήνες είναι κρίσιμοι. Ας είμαστε όλοι προσεκτικοί!

#μενουμεσπιτι Τι πρέπει να κάνουμε για να καθυστερήσουμε τη διασπορά του...

ΕΟΔΥ Νέα τηλεφωνική γραμμή πληροφοριών για τον νέο κορωνοϊό

Νέος κορωνοϊός: Δεν φοβόμαστε, ενημερωνόμαστε. Απαντήσεις σε βασικά ερωτ...