Σιέρρα Λεόνε: Εικόνες σοκ από την φτωχότερη γειτονιά του πλανήτη | 18/11...

---

Η ΕΡΤ στη Σιέρα Λεόνε μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου | 9/11/2018 | ΕΡΤ

---

Η ΕΡΤ στη Σιέρα Λεόνε μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου | 9/11/2018 | ΕΡΤ

---

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ

Γιατί χρειαζόμαστε τις μέλισσες; | CNN Greece

Άνευ προηγουμένου επισιτιστική κρίση για ολόκληρη τη Γη μπορεί να προκαλέσει μια ενδεχόμενη εξαφάνιση των μελισσών. Το γνωστό αυτό έντομο, του οποίου ο πληθυσμός έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας, ευθύνεται για την επικονίαση και την καρποφορία των περισσότερων φυτών του πλανήτη. Εάν η διαδικασία αυτή εκλείψει, δεκάδες φρούτα, λαχανικά και κάθε είδους καρποί δεν θα μπορούν να αναπτυχθούν, με αποτέλεσμα να εξαφανιστούν από τη διατροφή του ανθρώπου.

Η Κουζινα Της Λιτσας παπαντωνιου 351

Ιωάννινα, Περιφέρεια Ηπείρου · Μια διαφορετική χορευτική πορεία, στην οδό Αβέρωφ.

---

ΠΩΓΩΝΙΑΝΗ 2023/06/24 07:19

Οι Κρητικές #ΓΙΑΓΙΑΔΕΣ κατεβάζουν κόμμα! - Η Φάση είναι Γ.Κ.ΡΙ.ΝΤ.Σ 🔥 (O...

Η στοματίτιδα με απλά λόγια

1. Στοματίτιδα: τι είναι
2. Στοματίτιδα: τύποι και αιτίες
3. Στοματίτιδα: κύρια συμπτώματα
4. Στοματίτιδα: θεραπείες

Όταν χτυπά η στοματίτιδα, είναι δύσκολο να σκεφτούμε οτιδήποτε άλλο.  Καθίσταται αδύνατο να μην ακουμπήσετε τη γλώσσα σας πάνω από στις μικρές βλάβες στα μάγουλά σας, στη  γλώσσα ή στα χείλη σας, παρά τον πόνο που προκαλεί. Ο συνεχής ερεθισμός μπορεί να μετριάσει την απόλαυση της ημέρας σας.

Η υγεία του στόματός  σας μπορεί πραγματικά να επηρεάσει την ποιότητα ζωής σας και τον τρόπο με τον οποίο σχετίζεστε με τους ανθρώπους γύρω σας: όταν πονάει, δεν θέλετε να γελάσετε, να χαμογελάσετε, να φάτε ή ακόμα και να φιλήσετε. Μπορεί να προκαλέσει αμηχανία και να σας κάνει να νιώσετε άβολα με την οικογένεια και τους φίλους σας.(1)

Αλλά τι ακριβώς είναι η στοματίτιδα; Πώς μπορείτε να ανακουφιστείτε και να επιστρέψετε να απολαμβάνετε όλες τις στιγμές της ζωής σας;

Ας μάθουμε περισσότερα για αυτόν τον τύπο φλεγμονής, πώς να την αντιμετωπίσουμε και πώς να την αποτρέψουμε.

Στοματίτιδα: τι είναι

H Στοματίτιδα εμφανίζεται με πληγές, έλκη ή φουσκάλες μέσα στο στόμα, στα μάγουλα, τα ούλα, στο εσωτερικό των χειλιών, ή στη γλώσσα.(1) Αυτές οι πληγές είναι το αποτέλεσμα της φλεγμονής της μεμβράνης που καλύπτει το εσωτερικό του στόματος, γνωστή ως στοματικός βλεννογόνος.(1)  Είναι ιδιαίτερα επώδυνες και μπορούν να δυσκολέψουν την κατάποση, εμποδίζοντας καθημερινές δραστηριότητες όπως η ομιλία και το φαγητό.(1)

Οι αλλαγές στο χρώμα του στοματικού βλεννογόνου είναι ένα από τα σημάδια της στοματίτιδας. Όταν ο βλεννογόνος είναι υγιής, το χρώμα του είναι περισσότερο ή λιγότερο ροζ. Μια ερυθρότητα της μεμβράνης  και η παρουσία οιδήματος μπορεί να υποδηλώνουν φλεγμονή που μπορεί να οφείλεται σε στοματίτιδα.(1,2)

Όταν η στοματίτιδα προκαλείται από έναν μύκητα όπως ο Candida albicans, μπορεί να εμφανιστούν λευκά μπαλώματα στην επιφάνεια της γλώσσας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η γλώσσα γίνεται εντελώς λευκή, η οποία μπορεί να εξαπλωθεί στο εσωτερικό των μάγουλων και στην υπόλοιπη στοματική  κοιλότητα.(1,3,4)

Στοματίτιδα: τύποι και αιτίες

Οι δύο κύριοι τύποι στοματίτιδας είναι η ερπητική στοματίτιδα, που προκαλείται από μεταδοτικό ιό, και η αφθώδης στοματίτιδα, η οποία μπορεί να έχει μια σειρά αιτιών.(1)

Μεταξύ των πιο κοινών αιτιών στοματίτιδας είναι: (1,2)

1. Ιογενής λοίμωξη, όπως απλός έρπης και ο έρπης ζωστήρας
2. Μυκητιασική λοίμωξη, όπως για παράδειγμα, Candida albicans ή στοματική τσίχλα
3. Ορισμένους τύπουs βακτηρίων
4. Τραύμα, όπως κατά την έντονη χρήση της οδοντόβουρτσας ή το μικροτραυματισμό που προκαλείται από το τυχαίο δάγκωμα του εσωτερικού ενός μάγουλου
5. Κάπνισμα, ερεθιστικές ουσίες ή τρόφιμα που διαταράσσουν τη βλεννογόνο μεμβράνη
6. Χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπείες
7. Άλλες ασθένειες

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που σας θέτουν σε κίνδυνο στοματίτιδας, αν και ο μηχανισμός δεν είναι πλήρως γνωστός. Για παράδειγμα, ο Candida albicans είναι ένας μύκητας που υπάρχει φυσικά στο ανθρώπινο σώμα και συνήθως δεν προκαλεί βλάβη.  Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να πολλαπλασιαστεί εκθετικά προκαλώντας στοματίτιδα.(3)

Το ψυχολογικό και σωματικό στρες θεωρείται ότι επίσης παίζει ρόλο.(5)

Η κατανάλωση ιδιαίτερα όξινων ή πικάντικων τροφίμων ή το κάπνισμα μπορεί να συμβάλει στην δημιουργία στοματίτιδας. (2,6)

Τα άτομα που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία συχνά αναπτύσσουν στοματίτιδα, καθώς ένα εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα αυξάνει την ευπάθεια σε αυτόν τον τύπο φλεγμονής.(1,2)

Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την ξηροστομία και την απουσία σάλιου, απαραίτητα για τη διατήρηση του στοματικού βλεννογόνου υγρού και ενυδατωμένου.(2)

Εάν εμφανίζονται συχνά συμπτώματα στοματίτιδας ή είναι ιδιαίτερα εκτεταμένα και ανθεκτικά χωρίς προφανή αιτία, ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει περαιτέρω έρευνες ή εξειδικευμένη βοήθεια.

Στοματίτιδα: κύρια συμπτώματα

Κόκκινα χείλη, λευκή γλώσσα, φουσκάλες, μικρά έλκη, κηλίδες αίματος στο εσωτερικό των μάγουλων.  Όταν αντιμετωπίζετε για πρώτη φορά δυσφορία λόγω της στοματίτιδας, πιθανότατα θα κάνετε αυτό που κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι: σταθείτε μπροστά από τον καθρέφτη του μπάνιου και αναζητήστε την πηγή.  Μπορεί να ανακαλύψετε φουσκάλες στα χείλη σας ή συστάδες μικρών οιδημάτων στο στόμα σας. Μπορεί να εξελιχθεί σε πόνο, σκασμένα χείλη και δυσκολία κατάποσης.(1,7)

Πώς μπορείτε λοιπόν να αναγνωρίσετε τις πιο κοινές μορφές στοματίτιδας;

Η αφθώδης στοματίτιδα χαρακτηρίζεται από μικρά, στρογγυλά ή ωοειδούς σχήματος έλκη (γνωστά ως άφθες), που μπορεί να εμφανιστούν στα μάγουλα, τη γλώσσα, τον ουρανίσκο ή γύρω από τη βάση των ούλων.(1,4,7) Αυτά τα έλκη μπορεί να εμφανιστούν μεμονωμένα ή σε ομάδες.(1) Είναι λευκά στο κέντρο, κοκκινίζουν προς την εξωτερική άκρη.(1)

Η στοματίτιδα που σχετίζεται με το μύκητα Candida albicans, έχει ως πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα μια λευκή πατίνα που καλύπτει τη γλώσσα και τα μάγουλα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά σε ενήλικες με μειωμένη ανοσία και σπάνια σε παιδιά, ο μύκητας μπορεί να αποικίσει ένα μεγάλο μέρος του στοματικού βλεννογόνου.(7) Ο πόνος και αίσθημα καύσου  μπορούν να δυσκολέψουν την κατάποση  και να επηρεάσουν τη γεύση.(7)

Η ερπητική στοματίτιδα προκαλείται από τον ίδιο ιό που προκαλεί επιχείλιο έρπητα, ιό απλού έρπητα τύπου 1.  Όπως και η αφθώδης στοματίτιδα, η ερπητική στοματίτιδα είναι εξαιρετικά μεταδοτική. Η εμφάνιση τυπικών κυψελών γεμάτων πύον  μπορεί να  συνοδεύεται από υψηλό πυρετό.  Η αφυδάτωση αποτελεί κίνδυνο για τα παιδιά εάν αρνηθούν τροφή και υγρά λόγω του πόνου της κατάποσης.(8)

Στοματίτιδα: θεραπείες

Ανάλογα τις αιτίες και τη σοβαρότητα, οι στρατηγικές θεραπείας της στοματίτιδα διαφέρουν.

Στην περίπτωση ερπητικής στοματίτιδας ή candida albicans, ο γιατρός θα συνταγογραφήσει τα πιο κατάλληλα αντιιικά ή αντιμυκητιασικά φάρμακα.

Για να επιταχυνθεί η διαδικασία ανάρρωσης και να ανακουφιστείτε από τον πόνο, ενδεχομένως να σας χορηγηθούν φάρμακα και επιθέματα με βάση τα κορτικοστεροειδή ή βενζυδαμίνη.  Το Tantum Verde στοματικό διάλυμα και οδοντόπαστα, με βενζυδαμίνη, με διπλή δράση παρέχει ανακούφιση του πόνου μέσω της αναισθητικής και αναλγητικής του δράσης, ενώ οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του αντιμετωπίζουν τη βασική αιτία για τη μείωση της  φλεγμονής που σχετίζεται με τις διαταραχές του στόματος.(9,10)

Επίσης, υπάρχουν αλλαγές στον τρόπο ζωής που μπορεί να βοηθήσουν. Βεβαιωθείτε ότι παίρνετε αρκετή βιταμίνη Β και σίδηρο  και αποφύγετε τα πικάντικα και πολύ όξινα τρόφιμα.  Μπορεί να χρειαστεί να κάνετε αλλαγές στις συνήθειες της  στοματικής σας υγιεινής, όπως η χρήση μιας μαλακής οδοντόβουρτσας για να μειώσετε την ταλαιπωρία κατά το βούρτσισμα των δοντιών σας. (3,7)

Αντίο στοματίτιδα, καλώς ήρθες πίσω υγιές στόμα!

Τι γίνεται όταν η φλεγμονή επουλωθεί;  Βεβαιωθείτε ότι συνεχίζετε να φροντίζετε  τη στοματική σας υγιεινή, που είναι ο καλύτερος τρόπος για να διατηρήσετε τα δόντια σας  υγιή και να αποτρέψετε διαταραχές του στόματος  όπως περιοδοντίτιδα, ουλίτιδα και κακή αναπνοή (θυμηθείτε να μην πιέζετε πολύ σκληρά με την οδοντόβουρτσά σας!), Ακολουθήστε μια διατροφή πλούσια σε υγιεινά τρόφιμα και αν έχετε αμφιβολίες, συμβουλευτείτε το γιατρό ή τον οδοντίατρό σας.

Μπορείτε να καλωσορίσετε πίσω το υγιές στόμα σας  με ένα χαμόγελο, έτοιμοι να γελάσετε, να μιλήσετε, να φάτε και να φιλήσετε χωρίς πόνο ή αμηχανία - και να απολαύσετε τα καλύτερα πράγματα στη ζωή!

 

Οι πληροφορίες προορίζονται για γενική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη συμβουλή ιατρού ή άλλου αρμοδίου επαγγελματία υγείας.

Δε χρησιμοποιείται σε ασθενείς με υπερευαισθησία στα συστατικά του προϊόντος, και σε παιδιά κάτω των 12 ετών.

ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΕΟΦ ΣΥΝΙΣΤΟΥΝ: ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ ΤΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ – ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΕΙΤΕ ΤΟ ΓΙΑΤΡΟ ‘Η ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟ ΣΑΣ

Μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος: Ο επιστήμονας που άφησε την NASA για τη...

---

ΣΤΑ ΑΚΡΑ | «Νικόλαος Χατζηνικολάου» (Α’ μέρος) | 11/03/2020 | ΕΡΤ

Πρέβεζα από ψηλά - Preveza from above (By Drone 4K, July 2022)

Preveza ΠΡΕΒΕΖΑ Part 1

Πρέβεζα: Ταξίδι στην «αρχόντισσα» της Ηπείρου

Πρέβεζα: Ταξίδι στην «αρχόντισσα» της Ηπείρου



Σίγουρα ένα Σαββατοκύριακο δεν αρκεί για την Πρέβεζα.
Περίπου 350 χιλιόμετρα και 4 ώρες μακριά από την Αθήνα, η πρωτεύουσα
του νομού Πρεβέζης θα χρειαστεί παραπάνω από 2 ημέρες για να… προλάβει
να σας δείξει όλες τις ομορφιές της αλλά και να την γνωρίσετε καλά. Στην
επόμενη ευκαιρία που θα έχετε, πάρτε το αυτοκίνητο και βάλτε μπρος για
το νότιο άκρο της Ηπείρου, την υπέροχη Πρέβεζα, που ειδικά τώρα την
άνοιξη είναι το κάτι άλλο! Κι αφού φτάσετε, εξασφαλίστε ότι η
φωτογραφική σας μηχανή είναι φορτισμένη στο φουλ και πάρτε τους δρόμους!
Περίπατος στο ιστορικό κέντρο
Εκεί θα πιάσετε όχι μόνο τον παλμό της πόλης, αλλά θα
παρασυρθείτε από την ατμόσφαιρά της και πιθανότατα να την ερωτευτείτε
από την πρώτη στιγμή. Περπατήστε στους πεζόδρομους με τα νεοκλασικά
σπίτια που αποκτούν κουκλίστικη όψη με τα λουλούδια στα μπαλκόνια τους,
περάστε από την αγορά, κατεβείτε προς την παραλία και τα café ή ανεβείτε
στις γειτονιές της παλιάς πόλης, δοκιμάστε τις τοπικές γεύσεις και
εξερευνήστε το… «Παζάρι του Διαβόλου» ή αλλιώς Σεϊτάν Παζάρ, ένα από τα
πιο ενδιαφέροντα σημεία του κέντρου της πόλης, που αποτελεί ανηφορικό
δρόμο που συνδέει την αγορά με το ποτάμι και αποτελεί σύμβολο της
Πρέβεζας, με ασπρόμαυρες φωτογραφίες της πόλης. Στο τέλος της ανηφόρας
θα βρείτε και το σπίτι του ποιητή Κώστα Καρυωτάκη , όπου έζησε για 33
ημέρες, πριν αυτοκτονήσει, αποτελώντας σημαντικό σημείο του ιστορικού
κέντρου. Κάτι που σίγουρα δεν πρέπει να χάσετε βολτάροντας στο κέντρο
είναι τον Ενετικό Πύργο του Ρολογιού με το περίφημο ηλιακό ρολόι,
χαρακτηριστικό δείγμα αρχιτεκτονικής της περιόδου της ενετικής
κυριαρχίας

.


Περιήγηση στα κάστρα της

Στην πόλη της Πρέβεζας δεν γίνεται να μην περάσετε και από τα τρία
ενετικά κάστρα , με ελεύθερη είσοδο, για να ζήσετε από κοντά την
αίσθηση που αφήνουν στους επισκέπτες του. Το κάστρο του Αγίου
Ανδρέα είναι το μεγαλύτερο από αυτά που σώζονται στην περιοχή της πόλης
της Πρέβεζας, το Κάστρο του Παντοκράτορα από τη μία βλέπει προς το
Άκτιο και από την άλλη ξεκινάει το Ιόνιο και το κάστρο του Αγίου
Γεωργίου χτίστηκε από τον Αλή Πασά στις αρχές του 19ου αιώνα. Και τα 3
κάστρα έχουν επιβλητική όψη και αρχιτεκτονική, ενώ προσφέρουν και μια
όμορφη θέα στην πόλη.



Χαλάρωση στα ιαματικά λουτρά

Απολαύστε τις ευεργετικές ιδιότητες των νερών, τα οποία ωφελούν σε
περιπτώσεις ρευματοπάθειας, αρθροπάθειας, μετατραυματικών παθήσεων,
νευραλγιών, δερματοπαθειών και γυναικολογικών παθήσεων. Θα τα βρείτε στα
νοτιοδυτικά της πόλης και είναι γνωστά από τον 17ο αιώνα, τότε που ο
Αλή Πασάς έχτισε εκεί τα θερινά του ανάκτορα και χρησιμοποίησε το νερό
της πηγής για το χαμάμ του.

Γνωριμία με τη λιμνοθάλασσα

Λόγω της χλωρίδας και της πανίδας του, ο κόλπος του Αμβρακικού
προστατεύεται από διεθνείς συνθήκες και αποτελεί έναν από
τους μεγαλύτερους υγροτόπους της Ελλάδας και έναν από τους
μεγαλύτερους κλειστούς κόλπους, τα νερά του οποίου ανανεώνονται 1 φορά
το χρόνο. Στον κόλπο χύνουν τα νερά τους οι ποταμοί Λούρος και Άραχθος
και υπάρχουν τουλάχιστον 20 λιμνοθάλασσες, με πλήθος υδρόβιων πουλιών
και θαλάσσιας πανίδας να τον καθιστούν ένα από τα πιο σημαντικά
οικοσυστήματα της Μεσογείου. Στον οικισμό του Άγιου Θωμά, μάλιστα,
ακριβώς απέναντι από την Πρέβεζα, θα έχετε την καλύτερη θέα προς τον
Αμβρακικό και την πόλη, ενώ αν θέλετε να τον εξερευνήσετε πιο βαθιά,
υπάρχουν κρουαζιέρες που μπορούν να κάνουν την επιθυμία σας
πραγματικότητα.



Επίσκεψη στη Νικόπολη

Η Αρχαία Νικόπολη ήταν πόλη της Ηπείρου που ιδρύθηκε από τους
Ρωμαίους στη νοτιοδυτική Ήπειρο κοντά στην σημερινή Πρέβεζα -5
χιλιόμετρα εκτός. Ο αρχαιολογικός της χώρος αποτελεί σήμερα
τη μεγαλύτερη σε έκταση αρχαία πόλη της Ελλάδας και γι’ αυτό, μια
βόλτα σε έναν τόσο σημαντικό αρχαιολογικό χώρο, δεν μπορεί να λείπει από
το ταξίδι σας στην Πρέβεζα. Εκεί θα δείτε εντυπωσιακά ρωμαϊκά και
παλαιοχριστιανικά τείχη, το Ωδείο, το Θέατρο, τη Ρωμαϊκή Αγορά, το
Νομισματοκοπείο, το Στάδιο, τα Λουτρά, το Νεκροταφείο, ενώ εκεί
βρίσκονται και 6 βυζαντινές εκκλησίες με σπάνια ψηφιδωτά δάπεδα. Στον
αρχαιολογικό χώρο μπορείτε να μπείτε δωρεάν, ενώ έχετε την ευκαιρία να
επισκεφτείτε και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νικόπολης , για να μάθετε
την ιστορία της πόλης.



https://www.travelstyle.gr/preveza-taxidi-stin-archontissa-tis-ipeiroy/?fbclid=IwAR0ZVrOcr24jp5avbat6eZPXIFbp_hr8GohmXeNTM4L-6h6piI5D8FeTywg

100 Craziest Animal Fights of All Time 2023

HAPPY TRAVELLER στην ΚΟΝΙΤΣΑ

---

Στην Κόνιτσα, τα βουνά τραγουδούν αδιάκοπα την ιστορία τους

Εταιρεία θέλει να δημιουργήσει "συνθετικά" ανθρώπινα έμβρυα για συλλογή ...

HAPPY TRAVELLER στην ΚΟΝΙΤΣΑ

Στην Κόνιτσα, τα βουνά τραγουδούν αδιάκοπα την ιστορία τους

Στην Κόνιτσα, τα βουνά τραγουδούν αδιάκοπα την ιστορία τους

Βρεθήκαμε στο χωριό της Ηπείρου για ένα μουσικό τριήμερο σε επιμέλεια του Κρίστοφερ Κινγκ και παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, εκεί που λίγο πριν τα αλβανικά σύνορα, οι ήχοι των Βαλκανίων μπλέχτηκαν διονυσιακά


O Βασίλ Ζίου και οι Soul of Myzeqe από τη γειτονική Αλβανία μας χάρισαν την πιο έντονη στιγμή του «Γιατί 'ναι μαύρα τα βουνά». Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος/Onassis Stegi


«Το τι ακούς αντανακλά το τι βλέπεις», γράφει σε ένα σημείο του βιβλίου του «Ηπειρώτικο Μοιρολόι» ο Κρίστοφερ Κινγκ για τη μουσική της Ηπείρου.

Ανηφορίζοντας από τα Ιωάννινα προς τα ενδότερα της Πίνδου, φτάνοντας όλο και πιο κοντά στα αλβανικά σύνορα, το πράσινο εντείνεται, οι χαράδρες γίνονται κοφτερές, λες και πάνω τους εγγράφεται όλη η ένταση της ιστορίας αυτού του τόπου. Το νερό του ποταμού Αώου μεταμορφώνεται για λίγο στον ambient ήχο της περιοχής, τα ζώα εμφανίζονται ανά μικρά κοπάδια, τα σπίτια, πέτρινα και ταπεινά, μοιάζουν με μικρά ζεστά απάγκια μπροστά στην ατέλειωτη φύση.

Τη μουσική αυτού του μέρους αγάπησε ένας τύπος ντυμένος με καουμπόικα πουκάμισα και μία βαθιά, επιβλητική και θεατράλε φωνή α λα Μόργκαν Φρίμαν, όταν την ανακάλυψε σε ένα πατάρι με δίσκους 78 στροφών στην Κωνσταντινούπολη. Τόσο, που τη μελέτησε διεξοδικά, της έγραψε βιβλίο, τη συλλέγει σε ηχογραφήσεις και αφιερώθηκε σε αυτή ψυχή τε και σώματι. Άλλωστε, ο Κρίστοφερ Κινγκ είναι εδώ και κάποια χρόνια μόνιμος κάτοικος της Κόνιτσας -πολιτογραφήθηκε τιμητικά και Έλληνας-, έχει γίνει πλέον μέρος αυτής της γης που τόσο λάτρεψε. Ίσως και να του θυμίζει το Μπαθς της Βιρτζίνια, στο οποίο μεγάλωσε. Πάντως, όλοι στην πλατεία του χωριού ξέρουν και χαιρετάνε τον Κρις.
Από το σπίτι της Χάμκως στα απέραντα Βαλκάνια

Το σπίτι της Χάμκως, που για τρεις μέρες έγινε και σπίτι της μουσικής των Βαλκανίων. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος/Onassis Stegi

Ο εθνομουσικολόγος, μα κυρίως, λάτρης της αυθεντικότητας, επιχείρησε να απαντήσει στο ερώτημα «Γιατί ‘ναι μαύρα τα βουνά», με ένα μουσικό τριήμερο αφιερωμένο όχι μόνο στη μουσική της Ηπείρου, αλλά ολόκληρων των Βαλκανίων, αναδεικνύοντας έτσι τις εκλεκτικές συγγένειες των ήχων αυτών των περιοχών. Τι ταιριαστή ειρωνεία, που όσο συνέβαινε αυτό, τα σύννεφα μαίνονταν γύρω από τον Σμόλικα, σκορπώντας λίγο σκοτάδι στις παρυφές του, μέσα στο «επίσημο» καλοκαίρι.

Αυτή η εξερεύνηση στους -ζωντανούς, τελικά- ήχους του παρελθόντος, σε παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, έλαβε χώρα στο σπίτι της Χάμκως, της μητέρας δηλαδή του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Ένα παλιό αρχοντικό, με μεγάλη αυλή, πέτρινα τοιχάκια και καμάρες, χτισμένο τον 18ο και 19ο αιώνα, που βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο του κέντρου της Κόνιτσας -για να φτάσεις εκεί, πρέπει να περπατήσεις μια θαρραλέα ανηφόρα 150 μέτρων.

Οι Ισοκράτισσες μας μύησαν στο πολυφωνικό τραγούδι. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος/Onassis Stegi

Πριν ακόμη πέσει ο ήλιος, άνθρωποι κάθε ηλικίας, φτάνουν στον χώρο. Άλλοι από αυτούς είναι «παλιοί», έχουν προλάβει μια εποχή που όλοι αυτοί οι ήχοι δεν ήταν τόσο μακρινοί κι άλλοι, οι «καινούργιοι», έρχονται για να τους ανακαλύψουν.

Ο Κρίστοφερ Κινγκ, ήδη πριν κάνει την επίσημη παρουσίαση της κάθε βραδιάς, βρίσκεται πάντα στο κάδρο, όπου κι αν κοιτάξεις. Χαιρετάει τους φίλους του, κάνει καινούργιους, φροντίζει για τις τελευταίες λεπτομέρειες και ενίοτε παρατηρεί από ψηλά τον κόσμο που έχει γεμίσει τα τοιχάκια και τα χορτάρια.

«Το τι ακούς αντανακλά το τι βλέπεις», γράφει σε ένα σημείο του βιβλίου του «Ηπειρώτικο Μοιρολόι» ο Κρίστοφερ Κινγκ (δεξιά) για τη μουσική της Ηπείρου. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος/Onassis Stegi

Το καλωσόρισμα γίνεται με 78άρια, το αγαπημένο φορμά του Κινγκ. Διόλου τυχαία, το πρώτο βράδυ από τα αυλάκια βγαίνει μουσική της Αλβανίας. Εξάλλου, η μουσική της Ηπείρου και της γειτονικής χώρας μοιράζονται πολλά κοινά, είναι μια συνομιλία σε μόνιμη εξέλιξη. Η απόδειξη αυτού, έρχεται με τις Ισοκράτισσες, επτά ερμηνεύτριες πολυφωνικών τραγουδιών, που προέρχονται από τη Νότια Αλβανία και τραγουδούν και στις δύο γλώσσες, «γιατί τους αρέσει» όπως λένε, πρώτα και κύρια, γιατί αυτή η συνάντηση των δύο χωρών είναι η πραγματικότητά τους. Μην ξεχνάμε πως βρισκόμαστε σε ένα χωριό που απέχει μόλις 11 χιλιόμετρα από την Αλβανία.

Ο Κώστας Καραπάνος και ο Αουρέλ Τσίριο έστησαν με τα βιολιά τους ένα μεγάλο γλέντι. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος/Onassis Stegi

Πρωτόγονο, μα συνάμα τόσο περίπλοκο και συντονισμένο, το τραγούδι τους ξεκινά από τα ψηλότερα σημεία του σπιτιού, αλλά σταδιακά, σαν να μιμούνται την κατάβαση προς τον Κάτω Κόσμο που απηχούν τα μοιρολόγια, έρχονται κοντά στον κόσμο, χορεύουν και τραγουδούν δίπλα του, γιατί η ζωή πάντα νικά.

Και είναι μια γιορτή. Όπως αυτή που έστησαν οι Κώστας Καραπάνος και Αουρέλ Τσίριο αμέσως μετά τις Ισοκράτισσες. Πρωταγωνιστικό ρόλο εδώ είχε το βιολί, από αυτό εξάλλου άρχισε να γράφεται η ιστορία της ηπειρώτικης μουσικής πριν «περάσει» στο κλαρίνο, που μετά από κάποια ώρα, «γκάζωσε» τόσο που σχεδόν νομίζεις πως ακούς νησιώτικα.

Ο Νέγρος του Μοριά και ο Odydoze, για λίγο «τραμπέτικο». Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος/Onassis Stegi

Κάτι από… τους Cypress Hill είχε το εισαγωγικό 78άρι της δεύτερης βραδιάς, κατά τα λεγόμενα του Κινγκ. Ήταν εξάλλου το ζέσταμα για την πιο «λοξή» εμφάνιση του τριημέρου, αυτή του Νέγρου του Μοριά μαζί με τον παραγωγό Odydoze. «Τραμπέτικο» έχει βαφτίσει τη μουσική του ο τράπερ, πάντως εδώ, μαζί με τον πολλά υποσχόμενο εικοσάχρονο παραγωγό, δεν έριξαν στο μείγμα μόνο ρεμπέτικα, αλλά «έκοψαν» και samples από -τι άλλο;- 78άρια των Νοτίων Βαλκανίων. Πάντως, ο κόσμος που σχεδόν περικύκλωσε τη σκηνή και ζήτημα να είχε κλείσει τα 20, ήταν μια ακόμα απτή απόδειξη πως η παράδοση, ακόμα κι όταν δεν επιβιώνει αυτούσια, βρίσκει τον τρόπο να μετουσιώνεται ώστε να μιλά σε νέα, «άλλα» ακροατήρια.

Από την άλλη, λες και βγήκαν από τα βάθη του χρόνου έμοιαζαν ο Βασίλ Ζίου και οι Soul of Myzeqe που πήραν τη σκυτάλη: φυσιογνωμίες στωικές, σκαμμένα πρόσωπα πίσω από το χαρακτηριστικό καπέλο του τόπου τους, δηλαδή της κεντρικής Αλβανίας και παραδοσιακές, περιποιημένες φορεσιές. Το σχήμα εμφανίστηκε σαν ένα μουσικό μπουλούκι, που δεν έχει υποστεί καμία «αλλοτρίωση» από οτιδήποτε θυμίζει τον σύγχρονο τρόπο ζωής, μα το κυριότερο είναι πως έδειχναν να παίζουν και να τραγουδούν από πηγαία ανάγκη και όχι από υποχρέωση. Και επειδή η μουσική είναι ένα συνοθύλευμα συναισθημάτων, κατάφεραν να χαρίσουν την πιο συγκινητική στιγμή του τριημέρου αλλά και να στήσουν το πιο δυνατό γλέντι, έως ότου σχεδόν όλοι οι παρευρισκόμενοι έγιναν ένας μεγάλος χορευτικός κύκλος.

 

Παρακολουθήσαμε μεταξύ άλλων το ντοκιμαντέρ «Ο Περικλής στην Αμερική» (1988) του Τζον Κοέν. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος

Η μουσική των Βαλκανίων είναι η μουσική του απλού λαού της υπαίθρου, η έκφραση του καθημερινού του μόχθου, της ξενιτιάς και της αιώνιας νοσταλγίας του σπιτιού. Τέτοιες σκηνές από την καθημερινή ζωή των αρχών του προηγούμενου αιώνα είχαμε την ευκαιρία να δούμε στο τέλος της βραδιάς στα σπάνια βωβά φιλμάκια των πρωτοπόρων αδελφών Μανάκια, που υήρξαν για τα Βαλκάνια ό,τι ο Ρόμπερτ Φλάερτι για την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Τις ταινίες προλόγισε ο Ατανάς Τσουπόσκι και συνόδευσε ζωντανή ορχήστρα, ώστε η προβολή να κρατήσει όλους τους «βωβούς» κανόνες περασμένων δεκαετιών.

Η προηγούμενη βραδιά είχε κλείσει επίσης με μία προβολή, το σχεδόν guerilla ντοκιμαντέρ του Τζον Κοέν «Ο Περικλής στην Αμερική» (1988), για τον Περικλή Χαλκιά και πατέρα του Πετρολούκα, με την κάμερα να διανύει την απόσταση από το Κουίνς της Νέας Υόρκης στη μαμά Ήπειρο, δείχνοντας πως όπου κι αν βρεθεί κανείς, πάντα θα αναζητά τον τρόπο να αναβιώσει τις παραδόσεις του. Η Μπάισα Αριφόφσκα με την μπάντα της έρχονται από το Μπέροβο της Βόρειας Μακεδονίας. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος/Onassis Stegi

Η αυλαία του τριημέρου έπεσε με την Εβρίτικη Ζυγιά, ένα σχήμα από τον Έβρο. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος

Την τρίτη μέρα, τα απειλητικά σύννεφα ξέσπασαν σε βροχή. Όσο βράδιαζε, όμως, σαν να μαλάκωναν, αφήνοντας πίσω τους κυρίως ένα τσουχτερό κρύο. Το τριήμερο έκλεισε με χορό. Πρώτη στη σκηνή ανέβηκε η Μπάισα Αριφόφσκα μαζί με το γκρουπ της, μια Ρομά μουσικός από τη Βόρεια Μακεδονία, για να παίξει παραδοσιακή αλλά και αστική («chalgia») μουσική της χώρας.

Η αυλαία έπεσε με την Εβρίτικη Ζυγιά, ένα σχήμα που έρχεται από τον Έβρο και τα τελευταία χρόνια «ανέστησε» σχεδόν χαμένα όργανα της Θράκης, όπως τη γκάιντα και το νταούλι, φέρνοντάς τα μάλιστα στα αυτιά ακόμα και εναλλακτικών ακροατών. Όλοι πλέον βρίσκονται κοντά στη σκηνή, ακόμα και οι πιο εσωστρεφείς δονούνται στον ρυθμό. Τα σύννεφα έχουν πλέον διαλυθεί και τα βουνά δεν είναι τόσο μαύρα.
Η Ηπειρος ως ολιστική εμπειρία

Οι Ισοκράτισσες μας έμαθαν περισσότερα για το πολυφωνικό τραγούδι και από την πλατεία της Κόνιτσας. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος/Onassis Stegi

Διαβάζοντας κανείς το «Ηπειρώτικο Μοιρολόι» του Κρίστοφερ Κινγκ δεν θα αργήσει να καταλάβει πως αυτό δεν είναι ένα βιβλίο αυστηρώς μουσικό, παρά ένα πολιτισμικό και ιστορικό ψηφιδωτό όλων εκείνων των πραγμάτων που απαρτίζουν αυτή τη μοναδική γωνιά της Ελλάδας, ενός τόπου που έχει γίνει το χωνευτήρι όλων όσων πέρασαν από εκεί.

Πράγματι, μόνο έτσι μπορείς να βιώσεις πραγματικά την Κόνιτσα. Κατεβαίνοντας στην πλατεία, για να τους βρεις όλους εκεί και να πιεις τσίπουρο με συνοδεία μεζέ (έστω κι αν σου σερβίρεται με «μοντέρνα» εκδοχή, σε ένα μπουκαλάκι σε σχήμα νεκροκεφαλής). Εκεί που βρέθηκαν και οι Ισοκράτισσες για να μοιραστούν τα μυστικά του πολυφωνικού τραγουδιού και να τραγουδήσουν μαζί με τον κόσμο. Πηγαίνοντας λίγο πιο δίπλα για να γευτείς παραδοσιακές πίτες. Τρώγοντας κοντοσούβλι και συμμετέχοντας σε ένα αυτοσχέδιο γλέντι των Soul of Myzeqe. Περνώντας τη χαρακτηριστική, τοξωτή γέφυρά της Κόνιτσας για να κάνεις τον περίπατο κατά μήκος του Αώου -κι αν είσαι τολμηρός, να ρίξεις και μια βουτιά. Κοιτώντας στον ορίζοντα, στο απέραντο πράσινο των βουνών.

Όταν μετά από όλα αυτά ακούσεις πάλι ηπειρώτικη μουσική, τίποτα δεν θα είναι ίδιο ξανά. Τότε, θα έχεις έρθει ένα βήμα πιο κοντά στη σχεδόν παγανιστική ουσία αυτής της μουσικής. Θα έχεις καταλάβει, βιωματικά πλέον, γιατί είναι διονυσιακή. Αντίο, Κόνιτσα. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος/Onassis Stegi

ΠΗΓΗ