Πέμπτη 31 Αυγούστου 2023
Τετάρτη 30 Αυγούστου 2023
Τρίτη 29 Αυγούστου 2023
Κυριακή 27 Αυγούστου 2023
Σάββατο 26 Αυγούστου 2023
Παρασκευή 25 Αυγούστου 2023
Πέμπτη 24 Αυγούστου 2023
Τετάρτη 23 Αυγούστου 2023
Τρίτη 22 Αυγούστου 2023
Δευτέρα 21 Αυγούστου 2023
«Ἐπαινῶ γλῶτταν εὔφημον φέρειν, σιγᾶν ὅπου δεῖ καί λέγειν τά καίρια» (Αισχύλος)
«Ἐπαινῶ γλῶτταν εὔφημον φέρειν, σιγᾶν ὅπου δεῖ καί λέγειν τά καίρια» (Αισχύλος) – Σαράντος Ι. Καργάκος
Πρόλογος: Με την αποφθεγματική αυτή ρήση ο αρχαίος τραγικός επαινεί αυτούς που λένε εύφημους λόγους, σιωπούν όταν πρέπει και μιλάνε όταν πρέπει και όπως πρέπει. Είναι απαραίτητο όμως, για την ανάπτυξη του θέματος, να διευκρινίσουμε τη σημασία του όρου «εύφημος». Με τη λέξη αυτή υπονοείται ο εκφραζόμενος με εύσημες κι ευοίωνες λέξεις λόγος, αυτός που ο λαός μας τόν αποκαλεί χαρακτηριστικά καλό λόγο.
1. Ο εύφημος λόγος: Σε ποιες περιπτώσεις όμως ο λόγος είναι καλός; Η γλώσσα, κατά τον Δημόκριτο, είναι «ψυχής άγγελος». Ο έναρθρος λόγος είναι ο καθρέφτης της ψυχής και του πνεύματος, γιατί μ’ αυτόν ο άνθρωπος εξωτερικεύει και τον εσωτερικό του κόσμο. Ο λόγος αυτός όταν χρησιμοποιείται για καλό, κατευθυνόμενος, από τη λογική, εύλογα μπορεί να θεωρηθεί «εύφημος». Παρακάτω επισημαίνουμε τις κυριότερες περιπτώσεις καλού λόγου.
α) Ο επαινετικός: Με το λόγο αυτό απονέμεται ηθική βράβευση σ’ αυτόν που εκτελεί μ’ ευσυνειδησία το έργο του ή σ’ αυτόν που πραγματοποίησε κάτι αξιόλογο στη ζωή του. Ο επαινούμενος συναισθάνεται μια βαθύτατη ψυχική ικανοποίηση και γεννιέται μέσα στην ψυχή του ο ζήλος να εντείνει και τις σωματικές και τις πνευματικές του δυνάμεις, για να επιτελέσει αξιολογότερα έργα, ώστε ν’ ανταποκριθεί στις προσδοκίες των συνανθρώπων του. Ιδιαίτερα, επιβάλλεται ν’ απονέμεται έπαινος στους αθλητές της αρετής, γιατί, όπως είπε τις σοφός: «μισθός γαρ αρετής έπαινος».
β) Ο παραινετικός: Μ’ αυτόν προσπαθούμε να συμβουλεύσουμε τους νέους κι απειρότερους για τα όσα πρέπει να κάνουν ή ν’ αποφύγουν στη ζωή, να κατευθύνουμε το βήμα τους σε στόχους επιτυχίας ή να νουθετήσουμε και να ξαναφέρουμε στο σωστό δρόμο συνάνθρωπο μας, που ξέφυγε από την ευθεία. Ο παραινετικός λόγος δικαιώνει απόλυτα τη ρήση των προγόνων μας: «Ομιλία πάντων βροτοῖσι γίγνεται διδάσκαλος».
γ) Ο παρηγορητικός: Επειδή η ζωή είναι μια πολεμική επιχείρηση, είναι φυσικό ο άνθρωπος να δοκιμάσει συχνά την πίκρα της ήττας, της αποτυχίας, της συμφοράς. Στις δύσκολες αυτές στιγμές, ο παρηγορητικός λόγος είναι αυτός που θα σταλάξει βάλσαμο στην ψυχή, θ’ αναζωπυρώσει το ηθικό, θα φτερώσει ελπίδες και θ’ αναγεννήσει σωματικά και ψυχικά τον άνθρωπο.
Οι αρχαίοι τόσο μεγάλη σημασία έδιναν στον καλό λόγο, ώστε έθεσαν σαν κανόνα ζωής το «ἐν παντί τόπῳ καί χρόνῳ εὐφημεῖν». Σαν υπόδειγμα μάλιστα έφερναν το βασιλιά της Πύλου, τον Νέστορα, από τη γλώσσα του οποίου έρεε λόγος γλυκύτερος από μέλι, όπως λέει ο Όμηρος.
2. Ο κακός λόγος: Ο άνθρωπος όμως, όπως συχνά δεν κάνει το καλό, ούτε και τό λέει. Στην περίπτωση αυτή μιλάμε όχι για εύφημο, αλλά για κακό λόγο. Οι συνέπειες του είναι πολύ συχνά τόσο οδυνηρές, ώστε να δικαιώνεται απόλυτα ο αρχαίος λόγος : «Γλῶσσα μέν ἀνόστεος, ὀστέα δέ θραύει». Μπορούμε να επισημάνουμε πολλές περιπτώσεις κακού λόγου :
α. Συκοφαντία: Είναι η ειδεχθέστερη μορφή κακού λόγου. Την κακοποιό δύναμή της υποδηλώνει το ακόλουθο περιστατικό: Κάποτε ρώτησαν τον Παυσανία, αν είναι κοφτερό το ξίφος του, κι αυτός αποκρίθηκε: «Ὀξύτερον διαβολῆς». Πράγματι οι πληγές της συκοφαντίας επουλώνονται δυσκολότερα από τις πληγές του ξίφους. Γιατί τα ψυχικά τραύματα δύσκολα ή καθόλου δεν εξαλείφονται. «Και αν θεραπεύσει το έλκος ο δεδηγμένος, ή ουλή μένει της διαβολής». Βέβαια σε πολλές περιπτώσεις η συκοφαντία καταρρίπτεται και ο συκοφαντημένος, αν μάλιστα είναι αθώος, αποκαθίσταται στη συνείδηση των συνανθρώπων του. Γιατί, όπως λέει κι ο Ουγκώ, «από έναν κύκνο δεν μπορεί να πέσουν παρά λευκά φτερά».
β. Κολακεία: Όσων όμως αγαθών αποτελεσμάτων αιτία είναι ο έπαινος, όταν είναι δίκαιος, τόσων κακών γίνεται αιτία, όταν είναι ψεύτικος κι εκτρέπεται σε κολακεία. Ένας τέτοιος έπαινος κάνει αθύρματα στα χέρια των κολάκων πολλούς αξιόλογους ανθρώπους. Οι ψεύτικοι έπαινοι σκοτίζουν και τυφλώνουν το λογικό. Δημιουργούν ψευδαισθήσεις στους επαινούμενους, οι οποίες τούς παρασύρουν σ’ ενέργειες άλλοτε κωμικές και άλλοτε τραγικές. Χρειάζεται μεγάλη ψυχική αντοχή ο άνθρωπος, για ν’ αντέξει στο «άπιστο θυμίαμα της κολακείας», όπως το λέει ο Κάλβος. Αλλ’ επειδή η ψυχή και το πνεύμα του ανθρώπου παρουσιάζουν στιγμές αδυναμίας, μπορούν οι κόλακες με ψεύτικους επαίνους κι επίπλαστους περιποιητικούς λόγους να παγιδεύουν το συνάνθρωπό τους και να τόν κάνουν θύμα τους. Γι’ αυτό οι αρχαίοι έλεγαν: «Κρεῖττον εἰς κόρακας ἤ εἰς κόλακας ἐμπεσεῖν· οἱ μέν γάρ ἀποθανόντος διαφθείρουσι τό σῶμα, oἱ δέ τήν ψυχήν λυμαίνονται».
γ. Η κομπορρημοσύνη: Είναι ο λόγος των αλαζονικών, των ματαιόδοξων ανθρώπων, που μ’ αυτόν εξυψώνουν κι εξυμνούν τον εαυτό τους και τα έργα τους. Αυτό όχι μόνο είναι δυσάρεστο κι ενοχλητικό για τους άλλους, αλλ’ επιζήμιο και για τους αυτοεγκωμιαζόμενους. Ο κόσμος τούς αποφεύγει κι έτσι βαθμιαία πέφτουν σε κοινωνική απομόνωση.
δ. Η υβρεολόγια και η χυδαιολογία: Πρόκειται για εκδήλωση μικρών κι ευτελούς αξίας ατόμων. Αυτοί, μη έχοντας πραγματικό σθένος, χρησιμοποιούν κάθε λογής βρισιές, για να καλύψουν την αδυναμία τους, όπως ακριβώς τα πλοία που τρέπονται σε φυγή και καλύπτονται με προπέτασμα καπνού. Άλλοι πάλι, μη έχοντας καμιά πνευματικότητα και ψυχική καλλιέργεια, ρέπουν προς τη χυδαιολογία. Αυτοί μοιάζουν με τα σκουλήκια, που μόνο στην κοπριά βρίσκουν το φυσικό τους χώρο.
ε. Το ψέμα χαρακτηρίζει ανθρώπους με δουλικό φρόνημα, με «μικράν ψυχήν κατάπτυστον», ανθρώπους δειλούς και στερημένους από κάθε ψυχική δύναμη και αξιοπρέπεια. Για τους αρχαίους μάλιστα η αλήθεια ήταν χαρακτηριστικό γνώρισμα ελευθέρων ανθρώπων, ενώ το ψέμα ήταν χαρακτηριστικό γνώρισμα ανθρώπων με δουλικό φρόνημα, όπως φαίνεται από τη βαρυσήμαντη φράση: «Ψεύδεσθαι ἀνελεύθερον, ἀλήθεια γενναῖον». Το ψέμα κατεβάζει σ’ επίπεδο μικρότητας τον άνθρωπο και τόν υποδουλώνει στο φόβο, ενώ η αλήθεια τόν ελευθερώνει εσωτερικά, σύμφωνα με το λόγο του Πλάτωνα: «Ψεύδεσθαι δουλοπρεπές, ἐλευθεροποιός ἡ ἀλήθεια». Με τα παραπάνω συμφωνεί και η νεώτερη ελληνική αντίληψη, όπως εκφράζεται σε μια παροιμιακή έκφραση του Βιτζέντζου Κορνάρου: «Ὅποιος τά ψέματα λαλεῖ, δίχως ἀντριά λογᾶται». Το ίδιο δέχεται και η ηθική του Χριστιανισμού διδασκαλία: Όταν η αλήθεια βιώνεται και υπηρετείται πιστά, αποτελεί την πιο μεγάλη λυτρωτική δύναμη «Καί γνώσεσθε τήν ἀλήθειαν, καί ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς» (Παύλος: 1η προς Τιμόθεο).
3. Το σιγᾶν ὅπου δεῖ: Αν ο λόγος είναι άργυρος, η σιωπή είναι χρυσός, έλεγαν οι παλαιοί. Πολλές φορές οι άνθρωποι μετανοούν για τα λόγια τους, αλλά ποτέ για τη σιωπή τους. Ένας επιφανής Άγγλος πολιτικός συνήθιζε να λέει: «Στη διάρκεια μιας μακριάς ζωής έμαθα να καταπίνω πολλές φορές τα λόγια μου και βρήκα ότι αυτό αποτελεί μια πολύ καλή θρεπτική δίαιτα».
Είναι όμως αναγκαίο να εξετάσουμε σε ποιες περιπτώσεις ο άνθρωπος δεν πρέπει να μιλάει:
α. Η άγνοια: Πρώτα – πρώτα αυτό επιβάλλεται, όταν ο άνθρωπος δεν κατέχει ένα ζήτημα. Αν μιλήσει, θα κάνει ασφαλώς εμφανέστερη την αμάθειά του. Κι όμως πάρα πολλοί, κυρίως οι ημιμαθείς, είναι πρόθυμοι με πρωτοφανή αυταρέσκεια να μιλάνε «dere communes civile et quibus damalis» (= περί παντός κοινώς γνωστού και τίνων άλλων ακόμη), λέγοντας απροσδιόνυσα κι ανεπίτρεπτα πράγματα. Η γελοιοποίηση είναι η τελική κατάληξή τους.
β. Η διδαχή: Η σιωπή επίσης επιβάλλεται, όταν πρόκειται ν’ ακούσουμε μεγαλύτερους ή σοφότερους, από τους οποίους μπορούμε πολλά να διδαχθούμε. Στην αρχαία Σπάρτη ήταν ανεπίτρεπτο στους νέους να μιλάνε μπροστά στους μεγάλους.
γ. Το απόρρητο: «Μή πάντα πρός πάντα ῥητά», έλεγαν οι αρχαίοι. Πράγματι, υπάρχει μια επαγγελματική αλλά και κοινωνική δεοντολογία, που μάς εμποδίζει ν’ αποκαλύπτουμε ό τι μάς εμπιστεύτηκαν οι άλλοι. Αυτό κατά κύριο λόγο επιβάλλεται στους ιερείς, στους νομικούς και στους γιατρούς. Αυτοί ασκούν ένα υψηλό κοινωνικό λειτούργημα και είναι σοβαρό παράπτωμα το ν’ αποκαλύπτουν όσα οι άλλοι τούς έχουν εμπιστευθεί. Ειδικά για τους γιατρούς, οι αρχαίοι πίστευαν ότι η φλυαρία τους είναι μια αρρώστια που προστίθεται πάνω στην αρρώστια του ασθενή: «Ἰατρός ἀδόλεσχος ἐπί νόσῳ νόσος». Αποτελεί δείγμα υψηλής κοινωνικής αγωγής η τήρηση ενός μυστικού και γι’ αυτό επιβάλλεται η πλήρης συμμόρφωση σ’ αυτό που παράγγελναν οι αρχαίοι: «Λόγων ἀπορρήτων ἐκφοράν μή ποιοῦ».
δ. Η προδοσία: Αν η αποκάλυψη ιδιωτικού μυστικού συνιστά σοβαρό παράπτωμα, ασφαλώς η αποκάλυψη κρατικών μυστικών συνιστά έγκλημα που τιμωρείται με την εσχάτη των ποινών. Αλλά και αυτό δεν αρκεί. Πρέπει να συνοδεύει αιώνια καταισχύνη εκείνους που ο λόγος τους υπήρξε Πάρθιο βέλος στα νώτα της μαχόμενης πατρίδας. Τ’ όνομα ενός Εφιάλτη κι ενός Πήλιου Γούση είναι συνώνυμα της πιο ειδεχθούς εγκληματικής ενέργειας.
ε. Ο στοχασμός : «Tacere est magna res», λέει ο Λατίνος ποιητής Μαρτιάλης. Αυτό συχνά επιβάλλεται στους ανθρώπους του πνεύματος, για να μπορούν να στοχάζονται. Με τη μόνωση και τη σιγή ο στοχαστής αποσφραγίζει τα μυστικά της ζωής. Κι όπως ακριβώς ο Θεός μιλάει με τη σιωπή του στις ψυχές των πιστών, έτσι και μερικοί μύστες συλλαμβάνουν με το λογισμό το άρρητο ρήμα της δημιουργίας.
4. Το λέγειν τά καίρια: Αν όμως ο άνθρωπος πρέπει να μιλήσει, πώς πρέπει να μιλήσει; Ο αρχαίος τραγικός αποφαίνεται: «Λέγειν τά καίρια». Ο άνθρωπος δεν πρέπει να είναι ακαιρολόγος, αμετροεπής, φλύαρος. Είναι ανάγκη να γνωρίζει, αν πρέπει να μιλήσει, πότε να μιλήσει και πώς να μιλήσει, ακολουθώντας τη θαυμάσια αρχή του Ισοκράτη: «Δύο καιρούς ποιοῦ τοῦ λέγειν, περί ὧν οἶσθα καί περί ὧν ἀναγκαῖόν ἐστι λέγειν». Ο λόγος πρέπει ν’ ακούγεται στην κατάλληλη στιγμή, να είναι σαφής και ακριβής και να διακρίνεται από την αίσθηση του περιττού. Ο Πυθαγόρας καθόριζε σαν αρχή της ζωής το «μή ἐν πολλοῖς ὀλίγα λέγε, ἀλλ’ ἐν ὀλίγοις πολλά». Ο τρόπος έκφρασης αυτός υπήρξε το ιδανικό των αρχαίων Σπαρτιατών. Η αγωγή των νέων στη Σπάρτη αποσκοπούσε στη διατύπωση πυκνών νοημάτων με όσο το δυνατό λιγότερες λέξεις. Γι’ αυτό ο λακωνικός τρόπος έκφρασης θεωρούνταν πυρήνας της φιλοσοφίας, όπως μαρτυρεί το περιλάλητο απόφθεγμα: «Τό λακωνίζειν ἐστι φιλοσοφεῖν».
Επίλογος: Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι κοινωνική αγωγή κι ευπρέπεια επιβάλλουν σαν αναγκαίο κανόνα ζωής το «λάλει ἅ δεῖ, ὅτε δεῖ, ὑπέρ ὧν δεῖ». Είναι όμως απαραίτητο να διευκρινιστεί ότι η αξία του λόγου δεν είναι ανάλογη με το μέγεθός του. Όσο γι’ αυτό, ας θυμηθούμε την περίπτωση του Πασκάλ, ο οποίος σε μια μακροσκελή προς έναν φίλο του επιστολή τού ζητούσε συγγνώμη, γιατί δεν είχε χρόνο να τού γράψει… λιγότερα.
ΕΡΓΑΣΙΑ: «Τον άνθρωπο πρέπει να τόν υπολογίζεις όχι από τον τρόπο που μιλάει, αλλ’ από τον τρόπο που σιωπά».
ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
1. «Λόγος ἄνευ λόγου κενός ἐστι».
2. «Πληγή ξίφους κουφότερα (=ελαφρότερη) γλώσσης· τό μέν γάρ τό σῶμα, ἡ δέ τήν ψυχήν τιτρώσκει (= τραυματίζει)».
3. «Ζεύς μεγάλους κόμπους γλώττης ὑπερεχθαίρει» (Σοφοκλής).
4. «Λαλήσας πολλάκις μετενόησα, σιωπήσας οὐδέποτε».
5. «Οἱ κράτιστοι τῶν ἀνθρώπων βραχυλογώτατοι» (Επίκτητος).
6. «Πολυλογία πολλά σφάλματα ἔχει, τό δέ σιγᾶν ἀσφαλές».
7. «Ἀπιστοῦνται δ’ oἱ λάλοι κἄν ἀληθεύωσιν» (Πλούταρχος).
6. «Η συντομία είναι αξιέπαινο συστατικό της ευγλωττίας» (Κικέρων).
7. «Γλῶτταν εὔφημον κεκτῆσθαι» (= ο άνθρωπος οφείλει να διαθέτει γλώσσα, που αποστρέφεται τους κακούς λόγους).
8. «Ἀεί τήν γλῶτταν μή προτρέχειν τοῦ νοῦ» (Χίλων).
9. «Σφράγιζε τούς μέν λόγους σιγῇ, τήν δέ σιγήν καιρῷ» (Σόλων).
10. «Οὗ μή ἐστι καιρός, μή μακράν βούλου λέγειν» (Σοφοκλής).
11. «Τό δέον ἐν τῷ δέοντι καί λέγειν καί σιγᾶν καί ποιεῖν καί ἐᾶν» (Γοργίας).
12. «Γλῶσσαν μίαν ἡ φύσις τοῖς ἀνθρώποις δέδωκε, δύο δέ ὦτα, ἵνα διπλασίονα, ὧν λέγομεν, παρ’ ἐτέρων ἀκούομεν» (Δημόκριτος).
13. «Γλῶσσα πολλῶν ἐστι αἰτία κακῶν».
14. «Ἡγοῦ τῶν ἀκουσμάτων πολλά πολλῶν εἶναι χρημάτων κρείττω» ( Ισοκράτης).
15. «Κατανάλισκε τήν ἐν τῷ βίῳ σχολήν εἰς τήν τῶν λόγων φιληκοΐαν. Οὕτω γάρ, τά τοῖς ἄλλοις χαλεπῶς εὑρημένα συμβήσεταί σοι ῥαδίως μανθάνειν»
(Ισοκράτης).
16. «Λέγε εἰδώς».
17. «Λοιδορούμενός ποτε Ἀρίστιππος ὁ Κυρηναῖος ἀνεχώρει· τοῦ δέ ἐπιδιώκοντος εἰπόντος «τί φεύγεις;», ὅτι, φησί, τοῦ μέν κακῶς λέγειν σύ τήν ἐξουσίαν ἔχεις, τοῦ δέ μή ἀκούειν ἐγώ».
18. «Λύπης ἰατρός ἐστιν ἀνθρώποις λόγος».
19. «Ὅστις ἐν λόγῳ οὐ πταίει, τέλειός ἐστιν».
20. «Εἰ βούλει καλῶς ἀκούειν, μάθε καλῶς λέγειν. Μαθών δέ καλῶς λέγειν, πειρῶ καλῶς πράττειν καί οὕτω καρπώσει τό καλῶς ἀκούειν».
21. «Ἀνδρός χαρακτήρ ἐκ λόγου γνωρίζεται» (Μένανδρος).
Σάββατο 19 Αυγούστου 2023
Παρασκευή 18 Αυγούστου 2023
Πέμπτη 17 Αυγούστου 2023
Τρίτη 15 Αυγούστου 2023
Κυριακή 13 Αυγούστου 2023
Σάββατο 12 Αυγούστου 2023
Παρασκευή 11 Αυγούστου 2023
Τετάρτη 9 Αυγούστου 2023
Τρίτη 8 Αυγούστου 2023
Παρασκευή 4 Αυγούστου 2023
Πέμπτη 3 Αυγούστου 2023
Ρώτησα μια φίλη που έχει περάσει τα 50 και πάει προς τα 60 τι αλλαγές νιώθει στον εαυτό της; Μου είπε τα ακόλουθα:
1 Αφού αγάπησα τους γονείς μου, τα αδέλφια μου, τον σύζυγό μου, τα παιδιά μου και τους φίλους μου, τώρα άρχισα να αγαπώ τον εαυτό μου.
2 Έχω συνειδητοποιήσει ότι δεν είμαι ′′ Άτλας ". Ο κόσμος δεν ξεκουράζεται στους ώμους μου.
3 Έχω σταματήσει να διαπραγματεύομαι της τιμές λαχανικών και φρούτων. Λίγες δεκάρες παραπάνω δεν θα με σπάσουν, αλλά μπορεί να βοηθήσει τον φτωχό μανάβη να μαζέψει τα δίδακτρα της κόρης του.
4 αφήνω στη σερβιτόρα μου ένα μεγάλο φιλοδώρημα. Τα επιπλέον χρήματα μπορεί να της φέρνουν ένα χαμόγελο στο πρόσωπό της. Μοχθίζει πολύ πιο σκληρά για να ζήσει από μένα.
5 Σταμάτησα να λέω στους ηλικιωμένους ότι έχουν ήδη αφηγηθεί αυτή την ιστορία πολλές φορές. Η ιστορία τους κάνει να περπατούν κάτω από τη λωρίδα μνήμης και να ξαναζήσουν το παρελθόν
6 Έχω μάθει να μην διορθώνω ανθρώπους ακόμα και όταν ξέρω ότι κάνουν λάθος. Ο λόγος να κάνεις τους πάντες τέλειους δεν είναι για μένα. Η ειρήνη είναι πιο πολύτιμη από την τελειότητα.
7 Κάνω κομπλιμέντα ελεύθερα & απλόχερα. Οι φιλοφρονήσεις είναι ενισχυτικό της διάθεσης όχι μόνο για τον αποδέκτη, αλλά και για μένα. Και μια μικρή συμβουλή για τον αποδέκτη ενός κομπλιμέντου, ποτέ, ΠΟΤΕ μην το απορρίψετε, απλά πείτε ′′ Ευχαριστώ."
8 Έχω μάθει να μην ασχολούμαι με μια ματιά ή ένα σημείο στο πουκάμισό μου. Η προσωπικότητα μιλάει πιο δυνατά από τις εμφανίσεις.
9 Απομακρύνομαι από ανθρώπους που δεν με εκτιμούν. Μπορεί να μην ξέρουν την αξία μου, αλλά εγώ ξέρω.
10 Παραμένω με ψυχραιμία όταν κάποιος παίζει βρώμικα για να με ξεπεράσει στον αγώνα των αρουραίων. Δεν είμαι ρουφιάνα & ούτε είμαι σε κανένα αγώνα.
11 Μαθαίνω να μην ντρέπομαι για τα συναισθήματά μου. Είναι τα συναισθήματά μου που με κάνουν άνθρωπο.
12 Έχω μάθει ότι είναι καλύτερο να ρίχνεις τον εγωισμό παρά να χαλάς μια σχέση. Το εγώ μου θα με κρατήσει μακριά, ενώ με τις σχέσεις, δεν θα είμαι ποτέ μόνος.
13 Έχω μάθει να ζω την κάθε μέρα σαν να είναι η τελευταία. Τελικά ίσως είναι η τελευταία.
14 Κάνω αυτό που με κάνει ευτυχισμένη. Είμαι υπεύθυνη για την ευτυχία μου, και το οφείλω στον εαυτό μου. Η ευτυχία είναι επιλογή. Μπορείς να είσαι ευτυχισμένος ανά πάσα στιγμή, απλά επέλεξε να είσαι!
via φιλοι της σελίδας εθνικό και καποδιστριακό πανεπιστήμιο
Τρίτη 1 Αυγούστου 2023
60 Σοφές κουβέντες του Αριστοτέλη
O Αριστοτέλης, αυτός ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος και επιστήμονας, μας κληροδότησε σημαντικές και λαμπρές σκέψεις που αφορούν την ευτυχία, τη φιλία, τον θεό, την αγάπη, την ποίηση, την παιδεία και κάθε πτυχή της ζωής μας∙ ας δούμε ορισμένες!
- «Οι άνθρωποι πλάθουν τους θεούς σύμφωνα με τη δική τους εικόνα, όχι μόνο σύμφωνα με τη μορφή τους, αλλά και σύμφωνα με τον δικό τους τρόπο ζωής».
- «Ο καθένας από εμάς πρέπει να παλεύει και να πράττει αυτό που είναι δίκαιο, όχι αυτό που είναι καθιερωμένο».
- «Η παιδεία είναι το καλύτερο εφόδιο για την πορεία προς το γήρας».
- «Ευτυχία είναι η αυτάρκεια»
- «Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς φίλους, ακόμη κι αν έχει κατακτήσει όλα τα αγαθά του κόσμου».
- «Αποκτούμε μια συγκεκριμένη ιδιότητα ενεργώντας με έναν συγκεκριμένο τρόπο».
- «Κάθε στοιχείο της φύσης κρύβει μέσα του ένα θαύμα».
- «Η μόρφωση διαφέρει από την αγραμματοσύνη όσο η ζωή από τον θάνατο».
- Η ποίηση είναι πιο ευγενής από την ιστορία και κρύβει μέσα της περισσότερη φιλοσοφία. Κι αυτό, διότι η ποίηση εκφράζει το καθολικό, ενώ η ιστορία μόνο το εξειδικευμένο».
- «Η ποίηση είναι για εκείνους που έχουν το ιδιαίτερο χάρισμα της ποίησης, ή για εκείνους που κρύβουν μέσα τους ένα μικρό ίχνος τρέλλας».
- «Η καλύτερη επιλογή για κάποιον είναι εκείνη η επιλογή που τον οδηγεί στον υψηλότερο στόχο»
- «Η φύση του ανθρώπου είναι η γνώση».
- «Ο κακός άνθρωπος υπακούει από φόβο, ο καλός από καλοσύνη».
- «Αυτό που οφείλω στη φιλοσοφία είναι το γεγονός ότι πράττω εκούσια εκείνο που οι άλλοι πράττουν επειδή φοβούνται τον νόμο».
- «Εκείνες τις τόσο σκοτεινές στιγμές της ζωής μας, εμείς πρέπει να αναζητήσουμε το φως».
- «Ο φόβος είναι η οδύνη που γεννιέται από την απαντοχή του κακού».
- «Κάθε ευφυΐα κρύβει μέσα της λίγη παράνοια».
- «Καλύτερα να αναζητούμε το πιθανά αδύνατο παρά το απίθανα δυνατό».
- «Oι μητέρες θαυμάζουν τα παιδιά τους περισσότερο από τον πατέρα, διότι είναι βέβαιες ότι είναι δικά τους».
- «Η γνώση γεννιέται μέσα από την οδύνη».
- «Για να γράψεις καλά, θα πρέπει να έχεις την έκφραση ενός συνηθισμένου ανθρώπου, αλλά τη σκέψη ενός σοφού».
- «Η ελάχιστη απόκλιση από την αλήθεια κάποια στιγμή στο μέλλον θα μεγιστοποιηθεί».
- «Το μυστικό της ευθυμίας είναι η έκπληξη».
- «Η ελευθερία γεννιέται από την πειθαρχία».
- «Ο καλύτερος φίλος είναι εκείνος που εύχεται το καλό μου».
- «Μπορεί να αποκτούμε αμέσως φίλους, αλλά η φιλία είναι ένα φρούτο που αργεί να ωριμάσει».
- «Η πραγματικότητα της σκέψης είναι η ζωή».
- «Ο φίλος είναι ένας δεύτερος εαυτός, η συνείδηση που έχουμε για την ύπαρξη ενός φίλους μας χαρίζει μεγαλύτερη επίγνωση για τη δική μας ύπαρξη».
- «Και στους θεούς αρέσουν τα αστεία».
- «Καλύτερα να μην είμαστε ούτε δειλοί, ούτε παράτολμοι, ας είμαστε γενναίοι».
- «Είναι η φύση της επιθυμίας που μας αφήνει ανικανοποίητους, έτσι οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν για την ικανοποίηση».
- «Η αυτογνωσία είναι η απαρχή κάθε σοφίας».
- «Όλοι μας μπορούμε να εξοργιστούμε, είναι κάτι πολύ εύκολο. Αλλά το να εξοργιστείς με το σωστό άτομο, στον σωστό βαθμό, τη σωστή ώρα, για τον σωστό λόγο – αυτό δεν είναι εύκολο».
- «Η ελπίδα είναι ένα ζωντανό όνειρο».
- «Η παιδεία του νου είναι ένα τίποτα χωρίς την παιδεία της καρδιάς».
- «Η ευσέβεια απαιτεί από εμάς να βάλουμε την αλήθεια πάνω από τη φιλία».
- «Όταν η παρουσία ή η απουσία κάποιου μας αφήνει αδιάφορους, τότε εκείνος δεν αποτελεί σημαντικό κομμάτι της ζωής μας».
- «Τι είναι ο φίλος; Μια ψυχή που ζει σε δύο σώματα».
- «Εάν δεν θέλεις να σε κρίνουν μην πεις τίποτα, μην κάνεις τίποτα, μην γίνεις τίποτα».
- « Εκείνοι που εκπαιδεύουν σωστά τα παιδιά πρέπει να τιμώνται περισσότερο από εκείνους που τα έφεραν στη ζωή. Οι γονείς χαρίζουν στα παιδιά το ζην και οι δάσκαλοι το ευ ζην»
- «Η αριστεία δεν είναι ποτέ ζήτημα τύχης. Είναι πάντοτε αποτέλεσμα υψηλών στόχων, ειλικρινούς προσπάθειας και ευφυούς εκτέλεσης. Συμβολίζει τη σοφή επιλογή μέσα από πολλές εναλλακτικές επιλογές – η επιλογή – όχι η τύχη – καθορίζει τη μοίρα μας».
- «Η υπομονή πολλές φορές είναι πικρή, αλλά ο καρπός της είναι πάντοτε γλυκός».
- «Ελεύθερος είναι εκείνος που έχει ξεπεράσει τους φόβους του».
- «Εκείνα που πρέπει να τα μάθουμε πριν τα κάνουμε, τα μαθαίνουμε καθώς τα κάνουμε».
- «Κάθε στοιχείο της φύσης κρύβει μέσα του ένα θαύμα».
- «Στόχος της κωμωδίας είναι να παρουσιάσει τους ανθρώπους χειρότερους από αυτό που είναι στην πραγματικότητα, ενώ στόχος της τραγωδίας είναι να τους παρουσιάσει καλύτερους από αυτό που είναι στην πραγματικότητα».
- «Θεωρώ πιο γενναίο εκείνον που ξεπερνά τις επιθυμίες του και όχι εκείνον που κατακτά τους εχθρούς του, διότι η δυσκολότερη νίκη είναι να δαμάσεις τον εαυτό σου».
- «Η φύση του ανθρώπου είναι η γνώση».
- «Σκοπός της τέχνης είναι να παρουσιάσει όχι την ενδόμυχη πλευρά των πραγμάτων, αλλά την ενδόμυχη σημασία αυτών».
- «Αξιοπρέπεια δε σημαίνει να απολαμβάνει κάποιος τιμές, αλλά να τις αξίζει».
- «Η κακοτυχία μας δείχνει ποιοι είναι οι πραγματικοί μας φίλοι».
- «Κάθε ευφυής νους κρύβει μέσα του ένα ίχνος παράνοιας».
- Η αριστεία είναι μια δεξιότητα που αποκτάει κανείς με την εκπαίδευση και τη συνήθεια. Δεν πράττουμε σωστά επειδή είμαστε ενάρετοι ή άριστοι, αλλά διαθέτουμε αρετή και αριστεία επειδή πράττουμε σωστά. Είμαστε αυτό που κάνουμε από συνήθεια. Τότε, η αριστεία δεν είναι πράξη, αλλά συνήθεια».
- «Δεν αρκεί να κερδίζει κανείς έναν πόλεμο, πιο σημαντικό είναι να μεριμνά για την ειρήνη».
- «Ένας ενάρετος άνθρωπος θα πρέπει να αναζητά την αλήθεια περισσότερο από όσο νομίζουν οι άλλοι».
- «Το αντίδοτο για πενήντα εχθρούς είναι ένας καλός φίλος».
- «Κανένας δεν πιστεύει έναν ψεύτη όταν λέει την αλήθεια».
- «Το καθολικό είναι μεγαλύτερο από το σύνολο των εκάστων που το αποτελούν».
- Ευτυχία είναι όταν η ψυχή στεριώνει σε έναν τόπο ιδανικό, εκεί που η ίδια επιθυμεί».
-
. . Τα «παλιά τα χρόνια» ακούγαμε για την «Ευρώπη των λαών» ή την «Ευρώπη των μονοπωλίων», ανάλογα με το πως αντιμετώπιζε ο καθένας την ΕΟΚ ...
